Obudowy do zastosowań antywybuchowych
Obudowy w wykonaniach iskrobezpiecznych firmy Hoffman Zonex
Przeznaczone do zastosowań w warunkach zagrożenia wybuchem obudowy muszą spełniać wiele obostrzeń, które przekładają się na różne metody zapobiegania tego typu zagrożeniom. Każda z nich musi być odpowiednio oznaczona.
Obudowa, jako jeden z istotnych elementów urządzenia, musi spełniać kilka funkcji, uzależnionych od warunków, w jakich pracuje urządzenie. Przede wszystkim chroni ona znajdujące się wewnątrz elementy przed urazami mechanicznymi bądź penetracją czynników zewnętrznych. Musi również chronić użytkownika przed zagrożeniami, jakie mogą powstać w wyniku funkcjonowania urządzeń, np. porażenie prądem, awaria urządzenia. Część z nich musi być tak skonstruowana, aby zapewnić kompatybilność elektromagnetyczną, częściową lub całkowitą. Niektóre obudowy pozwalają na używanie urządzeń w strefach zagrożenia wybuchem. Istotnymi cechami branymi pod uwagę przy wyborze odpowiedniego produktu są również ergonomia i estetyka. Z powodu tak szerokiego wachlarza parametrów dostępnych obudów niniejszy artykuł dotyczy jedynie produktów przeznaczonych do pracy w miejscach zagrożonych wybuchem.
W strefach zagrożenia wybuchem lub pożarem muszą być stosowane urządzenia bezpieczne, chroniące przed takimi niebezpieczeństwami. W Europie normą narzucającą wymagania jest dyrektywa ATEX 94/9/EC „Wyposażenie i produkcja systemów do użycia w potencjalnie wybuchowej atmosferze”, która obowiązuje od 1 lipca 2003 r.
Cele dyrektywy ATEX 94/9/WE
Celem dyrektywy ATEX jest zapewnienie swobodnego przepływu wyrobów objętych jej postanowieniami na obszarze Unii Europejskiej. Słu-żyć ma ona również wyeliminowaniu, a przynajmniej zminimalizowaniu ryzyka użytkowania niektórych wyrobów w przestrzeniach zagrożonych wybuchem. Z tego względu wprowadza ona ujednolicone zasady i procedury oceny zgodności. Zasadnicze wymagania określone w dyrektywie, dotyczące bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, odnoszą się zwłaszcza do:
• potencjalnych źródeł zapalenia urządzeń przeznaczonych do stosowania w przestrzeniach zagrożonych wybuchem,
• systemów ochronnych, które uruchamiają się samoczynnie po wystąpieniu wybuchu i których zadaniem jest natychmiastowe powstrzymanie wybuchu lub ograniczenie skutków rozprzestrzeniania się płomieni
i ciśnienia,
• aparatury zabezpieczającej, która przyczynia się do bezpiecznego funkcjonowania urządzeń i samodzielnych systemów ochronnych w strefach zagrożonych wybuchem,
• części i podzespołów, które nie pełnią samodzielnych funkcji, lecz są ważne ze względu na bezpieczeń-stwo funkcjonowania urządzeń lub systemów ochronnych.
Tylko wyroby objęte wymaganiami dyrektywy 94/9/WE, które są zgodne z jej postanowieniami, mogą być wprowadzane do obrotu na terytorium Unii Europejskiej oraz funkcjonować zgodnie z projektem i przeznaczeniem w przewidzianym środowisku. Dyrektywa 94/9/WE po raz pierwszy wprowadza zharmonizowane wymagania dotyczą-ce urządzeń nieelektrycznych, urządzeń przeznaczonych do użytkowania w środowisku potencjalnie zagrożonym wybuchem mieszanin pyłowych oraz systemów ochronnych. Wymagania dotyczą również aparatury zabezpieczającej, przeznaczonej do instalowania poza strefami zagrożonymi wybuchem, która jest wymagana lub przyczynia się do bezpiecznej pracy urządzeń czy systemów ochronnych zainstalowanych w strefach zagrożonych wybuchem. Wymogi te dotyczą zarówno urządzeń elektrycznych, jak i nieelektrycznych.
Postanowienia dyrektywy ATEX odnoszą się do wyrobów po raz pierwszy wprowadzanych do obrotu, zarówno produkowanych w krajach Unii Europejskiej, jak i importowanych spoza UE, bez względu na datę i miejsce wytworzenia. Biorąc pod uwagę, że pojęcie „wprowadzania do obrotu” dotyczy wyrobów pierwszy raz udostępnionych w celu ich dystrybucji i/lub użytkowania w Unii Europejskiej, dyrektywa ATEX 94/9/WE obejmuje tylko:
• wyroby nowe produkowane w Unii Europejskiej,
• wyroby „jako-nowe”,
• wyroby nowe lub używane importowane spoza Unii Europejskiej,
• wyroby nowe i oznakowane „jakonowe” przez osobę, która nie jest
ich pierwotnym producentem.
Wyroby określane pojęciem „jako-nowe” to wyroby na tyle zmodyfikowane, że ich właściwości w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz ewentualnie działania są znacznie zmienione.
Producent odpowiada za zgodność wyrobów z wymaganiami dyrektywy, jeśli wyroby te podlegają postanowieniom dyrektywy.
Zasadnicze wymagania dyrektywy ATEX
Zasadnicze wymagania w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia,
dotyczące projektowania oraz wytwarzania urządzeń i systemów ochronnych, sprowadzają się do wymagania podstawowego: urządzenia i systemy ochronne powinny być projektowane zgodnie z zasadami zintegrowanego bezpieczeństwa przeciwwybuchowego. W tym celu producent powinien podjąć działania, aby:
• zapobiec, w miarę możliwości, wytworzeniu mieszaniny wybuchowej przez urządzenia i systemy ochronne;,
• zapobiec zapaleniu mieszaniny wybuchowej, uwzględniając charakter każdego źródła zapalenia, elektrycznego lub nieelektrycznego,
• w przypadku powstania, mimo przedsięwziętych środków ostrożności, wybuchu, mogącego zagrozić swym działaniem bezpośrednim lub pośrednim bezpieczeństwu osób,
zwierząt domowych oraz mieniu, natychmiast powstrzymać lub ograniczyć zasięg płomienia i ciśnienia wybuchu do bezpiecznego poziomu.
Oznaczenie
Urządzenia, które mogą pracować w strefie zagrożenia wybuchem muszą posiadać oznaczenie zgodne z dyrektywą ATEX 94/9/EC. Przykładowe oznaczanie przedstawiono na rysunku obok.