TEMAT NUMERU Pomiar wielkości nieelektrycznychSPRZĘT I APARATURA 38 Przetworniki położeniaWYDARZENIA 53 Złote Medale AutomaticonROZMOWA 24Piotr Kozuń, Emerson Process ManagementCENA 15,00 ZŁ (W TYM 8 % VAT)AUTOMATYKAISSN 2392-1056INDEKS 403024AUTOMATYKAONLINE.PL4/20195 mldludzi na świecie będzie codziennie korzystać z usług Danfoss Drives do 2025 r.Danfoss Drives to lepsza przyszłośćNapędzają nasprzetworniceKażdego dnia pracujemy nad tym, aby osiągnąć więcej przy mniejszych nakładach.Dzięki wieloletniemu doświadczeniu branżowemu w zakresie sprostania Waszym wyspecjalizowanym wyzwaniom, tworzymy i dzielimy się rozwiązaniami, które zapewniają lepszą precyzję procesów i najwyższą wydajność energetyczną dla wszystkich zadań związanych z silnikami elektrycznymi.drives.danfoss.plTOP QUARTILEEmerson.com/IIoTDoskonałość Operacyjna osiągana dzięki przełomowym technologiomLogo Emerson jest znakiem towarowym i usługogowym wym firmyfirmy Eme EmersonrsonEle Electric Co. ©2018 Emerson Electric Co.NAJLEPSIPamiętaj o prenumeracie na 2019 rokRedakcja AUTOMATYKA Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa Marketing tel.: 22 87 40 191; 22 87 40 060 e-mail: automatyka@piap.pl www.AutomatykaOnline.pl/AutomatykaTEMAT NUMERU ytwarzanie przyrostowe.ruk 3PRZEGLĄD34 Podzespoły do automatykiprzemysłowejPRAWO 48Równość dostępu do sztucznej inteligencjiROZMOWA22ekaaaaAlAleksksanraraBBnaaś rifmfmeleccroonicCENA1500ZŁ(WTYM8CENA 15,00 ZŁ (W TYM 8%VAT)% VAT)AUTOMATYKAISSN 2392-1056INDEKS 403024AUTOMATYKAONLINE.PL11/2018NiezNiezNiezieziezieziezNiezzawodawodwodwododawodawoaaawodawoawodawodawodawawwwaony pny pnypnypnypypnypnypnypypnypnyynyartnartnrtnartnartnartnarartartartntarttnaartrrtaeeerer dldladlaa a arozwrozwozwwwrozwwiązań ńłączłączłączczczcenioenioeioioowychwwwychwwłączłączłączczcceenioeioioowychwwychwychw.HaHaHaHaHann. NieNi Ni. NieiNieNieNieiiezawodnzawawodnewodnewowodzawodwodnewodnzawodnawodnezzawod połączpopołączpołączłąłącołącpołąccpołączzzpeenie.enie.nie.ee54/2019OD REDAKCJISzanowni Państwo, Pomiary należą do czynności fundamentalnych dla codziennego funkcjonowania, niezależnie od rozpatrywanego obszaru. Znaczącą grupę mierzonych wielkości fizycznych stanowią wielkości nieelektryczne – masa, siła, momenty siły, moc mechaniczna, drgania, przyspieszenia, ciśnienie, przepływ, poziom, temperatura, moc i energia cieplna, wilgotność i wiele, wiele innych. Jedną z nieelektrycznych wielkości fizycznych, której pomiar towarzyszy niemal każdemu procesowi przemysłowemu jest temperatura. Wielkość ta jest doskonałym wskaźnikiem stanu poszczególnych obiektów systemów automatyki. Równie ważne są pomiary ciśnienia, wilgotności, przepływu, poziomu oraz właściwości fizykochemicznych cieczy i gazów. Jak dobrać odpowiednie urządzenie? To zależy od charakteru procesu technologicznego lub systemu automatyki, wymaganej dokładności pomiaru, częstokroć również jakości digitalizacji oraz oczekiwanych możliwości komunikacyjnych w nowoczesnym otoczeniu. W praktyce przemysłowej stosuje się sygnały standardowe – najczęściej elektryczne, niekiedy hydrauliczne, rzadziej pneumatyczne, uzyskane w procesie przetwarzania wielkości nieelektrycznych. Szereg interesujących informacji na temat nowoczesnych metod pomiarów wielkości nieelektrycznych i ich przetwarzania znajdą Państwo w naszych materiałach redakcyjnych – Temat numeru oraz Przegląd sprzętu i aparatury.Zachęcam też do zapoznania się z kolejną rozmową przeprowadzoną przez nasz zespół. Tym razem dotyczy jasnych i ciemnych stron rewolucji technologicznej, ewolucji interakcji człowiek–maszyna oraz zmian, jakie warto uwzględnić podczas digitalizacji procesów produkcyjnych. O tych i innych aspektach przemysłowej transformacji rozmawiamy z Piotrem Kozuniem, Plantweb Sales & Marketing Managerem w firmie Emerson Process Management.Stałym Czytelnikom działu Prawo i normy polecam artykuł o programach komputerowych i nękających wielu deweloperów pytaniu – czy można opatentować program komputerowy lub algorytm. Niestety, w polskim prawodawstwie przepisy ustawy z 30 czerwca 2000 r. Prawo Własności Przemysłowej wyłączają co do zasady programy komputerowe jako takie z grona patentowalnych wynalazków. Jednak w wielu krajach, zarówno w prawodawstwie, jak i w praktyce urzędów patentowych, przewiduje się ochronę patentową rozwiązań wspomaganych programem do maszyn cyfrowych.Na zakończenie proponuję zajrzeć do relacji z tegorocznych targów Automaticon, w której pokrótce omówiono rozwiązania nagrodzone Złotym Medalem podczas tego wydarzenia. Te innowacyjne rozwiązania oraz ich twórców, producentów, dystrybutorów i integratorów nie raz będziemy gościć na naszych łamach…Gorąco zapraszam do lektury! 6AUTOMATYKASPIS TREŚCIZ BRANŻY 8PRODUKTY 16ROZMOWA Odyseja technologiczna, czyli jak przejść przez cyfrową transformację 24Rozmowa z Piotrem Kozuniem, Plantweb Sales & Marketing Managerem w firmie Emerson Process ManagementTEMAT NUMERUPomiar wielkości nieelektrycznych 28Pomiar jakości i wilgotności gazu SF6 36PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURYPrzetworniki położenia 38Nowe możliwości czujników liniowego położenia 44Enkodery programowalne 46Rodzaje i zastosowanieKomunikacja w czasie rzeczywistym 49Enkodery Sendix 5888 Profinet IOODYSEJA TECHNOLOGICZNA, CZYLI JAK PRZEJŚĆ PRZEZ CYFROWĄ TRANSFORMACJĘ24O jasnych i ciemnych stronach rewolucji technologicznej, ewolucji interakcji człowiek–maszyna, zmianach, jakie warto uwzględnić przy wprowadzaniu digitalizacji do procesów produkcyjnych i innych aspektach przemysłowej transformacji rozmawiamy z Piotrem Kozuniem, Plantweb Sales & Marketing Managerem w firmie Emerson Process Management.REDAKTOR NACZELNA Małgorzata Kaliczyńska tel. 22 874 01 46e-mail: mkaliczynska@piap.plREDAKCJA MERYTORYCZNAMałgorzata Kaliczyńska REDAKCJA TEMATYCZNASylwia BatorskaWSPÓŁPRACA REDAKCYJNAMarcin Bieńkowski,Jolanta Górska-Szkaradek,Agnieszka Staniszewska,Marcin Zawisza,Damian ŻabickiSEKRETARZ REDAKCJIUrszula Chojnackatel. 22 874 01 85e-mail: uchojnacka@piap.plMARKETING I REKLAMA Jolanta Górska-Szkaradek – menedżertel. 22 874 01 91e-mail: jgorska@piap.plSylwia Batorska tel. 22 874 00 60e-mail: sbatorska@piap.plPRENUMERATA I KOLPORTAŻElżbieta Walczak tel. 22 874 03 51 e-mail: ewalczak@piap.plSKŁAD I REDAKCJA TECHNICZNAEwa MarkowskaKOREKTAEwa Markowska, Elżbieta WalczakDRUKZakłady Graficzne „Taurus” Roszkowscy Sp. z o.o.Nakład: 4000 egzemplarzyREDAKCJAAl. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawatel. 22 874 01 46, fax 22 874 02 20e-mail: automatyka@piap.plwww.AutomatykaOnline.plWYDAWCAPrzemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAPAl. Jerozolimskie 202, 02-486 WarszawaSzczegółowe warunki prenumeraty wraz z cennikiem dostępne są na stronie automatykaonline.pl/prenumerata. Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i modyfikacji nadesłanych materiałów oraz nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i materiałów promocyjnych.4/2019SPIS TREŚCIW polskim prawodawstwie przepisy ustawy z 30 czerwca 2000 r. Prawo Własności Przemysłowej wyłączają co do zasady programy komputerowe jako takie z grona patentowalnych wynalazków. Jednak w wielu krajach, zarówno w prawodawstwie, jak i w praktyce urzędów patentowych, przewiduje się ochronę patentową rozwiązań wspomaganych programem do maszyn cyfrowych.Do prawidłowego działania zautomatyzowanych systemów w przemyśle konieczne jest kontrolowanie różnego rodzaju wielkości fizycznych. Pomiary tych wielkości mają na celu dostarczanie informacji do sterownika na temat aktualnej sytuacji w poszczególnych elementach systemu. Ten z kolei może odpowiednio reagować na zachodzące zmiany i sterować elementami wykonawczymi w taki sposób, aby kontrolowany przez niego proces był możliwie najbardziej efektywny.POMIAR WIELKOŚCI NIEELEKTRYCZNYCH28PRAWO I NORMYCzy można opatentować program komputerowy? 50WYDARZENIAZłota piątka 53RYNEKChwytak o długim skoku do współpracy człowieka z robotem 54Falowniki Danfoss VLT i VACON w układach wind i dźwigów 56Sprawna rekonfiguracja sieci 58Ethernet Ring Protection Switching G.8032 Elementy z linii ELECOLORS w kolorze zielonym 60Uchwyty i przełączniki do sterowania funkcjami maszyny 61Precyzyjny pomiar napięcia na Raspberry Pi 62BIBLIOTEKA 64WSPÓŁPRACA 65LUDZIE Bogusław Krasuski, Sales Manager Channel & Panel, Omron Electronics 66CZY MOŻNA OPATENTOWAĆ PROGRAM KOMPUTEROWY?50Fot. pixabayW wielu aplikacjach automatyki przemysłowej, do sterowania ruchem części elementów wykonawczych niezbędna jest precyzyjna informacja o ich położeniu. Do jej wyznaczania używane są liniowe i kątowe przetworniki położenia, które przekształcają ruch mechaniczny na sygnał elektryczny lub sygnał cyfrowy, który wykorzystywany jest w procesach sterowania.PRZETWORNIKI POŁOŻENIA388AUTOMATYKAZ BRANŻYKALENDARIUM10–11.04 KatowiceKonferencja Produkcji Światowej WCM, Przemysł 4.0, Lean – najlepsze rozwiązaniawww.gbip.com.pl11–12.04 Bielsko-BiałaKonferencja Food Automationwww.konferencja-foodautomation.pl24–25.04 KielceTargi Techniki Gazowniczej Expo-Gaswww.targikielce.pl25.04 Bielsko-BiałaOgólnopolskie Forum Bezpieczna Maszynawww.astat.pl26–28.04 Sosnowiec Targi Maszyn i Narzędzi do Obróbki Drzewa DremaSilesia www.dremasilesia.pl 7–9.05 PoznańMiędzynarodowe Targi Energetyki Expopowerwww.expopower.pl7–9.05 PoznańMiędzynarodowe Targi Energii Odnawialnej GreenPOWERhttps://greenpower.mtp.pl/pl/ 14.05 WrocławKonferencja Pneumatyka, hydraulika i gazy techniczne w przemyślewww.konferencjetechniczne.pl21–22.05 KrakówKongres Impact’19www.impactcee.com21–22.05 RytroKonferencja Automatyków Rytrowww.konferencjaautomatykow.pl4/2019 5/2019 RUSZYŁA SIEĆ BADAWCZA ŁUKASIEWICZ1 kwietnia 2019 r. ruszyła trzecia najwięk-sza sieć badawcza w Europie: Łukasie-wicz. Wkrótce, korzystając z dorobku 38 instytutów badawczych, Łukasiewicz przedstawi kom-pleksową ofertę dla przedsiębior-ców. Skorzystać z niej będą mogły start-upy, małe i średnie firmy oraz wielkie koncerny. Nowy podmiot już na starcie dysponuje kilkuset laborato-riami oraz światowej klasy naukowcami. Prezesem Sieci Badawczej Łukasiewicz został Piotr Dardziński, który był wcze-śniej sekretarzem stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego odpowie-dzialnym za współpracę nauki i biznesu. – Powołanie Łukasiewicza to realizacja polskich aspiracji do współdziałania z europejskimi i światowymi instytucja-mi. Stajemy się dzisiaj ważnym partne-rem dla takich organizacji jak niemieckie Stowarzyszenie Fraunhofera, francuskie Carnot czy fińskie VTT – mówi Piotr Dar-dziński.Wstępne założenia działalności Łu-kasiewicza zostaną przedstawione 21 i 22 maja 2019 r. podczas kongre-su Impact19 w Krakowie. – Wiele firm, szczególnie ma-łych i średnich, nie wie, że może współpracować i czerpać z ogrom-nego kapitału know-how pol-skiej nauki. Tę lukę w transferze wiedzy do biznesu wypełni Sieć Badawcza Łukasiewicz. Do dyspozycji rynkowych graczy w Polsce – komercyjnie i nieko-mercyjnie – oddajemy zaplecze badaw-cze do rozwijania własnych pomysłów i produktów. Biznes będzie mógł m.in. korzystać z laboratoriów, pozyskiwać wyniki badań, kupować licencje, zama-wiać analizy czy też zgłaszać zapotrzebo-wanie na konstrukcję najnowocześniej-szych urządzeń – mówi Piotr Dardziński.Więcej informacji można znaleźć na stronie www.lukasiewicz.gov.pl. FUNDACJA PLATFORMA PRZEMYSŁU PRZYSZŁOŚCI CORAZ BLIŻEJJeszcze w tym roku rozpocznie dzia-łalność Fundacja Platforma Przemy-słu Przyszłości z siedzibą w Radomiu. 27 marca 2019 r. została powołana Rada Programowa. Fundacją będzie kierować prezes zarządu, którym zo-stał Andrzej Soldaty – twórca Inicjaty-wy dla Polskiego Przemysłu 4.0 oraz współtwórca koncepcji Platformy Przemysłu Przyszłości. Decyzja o wy-borze Radomia na siedzibę Fundacji Platforma Przemysłu Przyszłości zosta-ła podjęta w ramach planu delokali-zacji urzędów centralnych w Polsce oraz realizacji Koncepcji Przestrzen-nego Zagospodarowania Kraju. Duże znaczenie miał też fakt, że Radom jest dobrze skomunikowanym, centralnie położonym miastem, co dla Fundacji ma duże znaczenie w kontekście za-łożeń jej funkcjonowania w systemie rozproszonych centrów kompetencji.Rolą Fundacji Platforma Przemysłu Przyszłości jest wspieranie polskich firm w przystosowaniu się do wy-magań ery Przemysłu 4.0, a pomoc będzie dostosowana do indywidual-nych potrzeb danego przedsiębior-stwa. Fundacja ma nie tylko przy-bliżać przedsiębiorcom tematykę Przemysłu 4.0, ale także proponować rozwiązania biznesowe, oferować do-radztwo strategiczne, budować sieci kooperacyjne czy dbać o otoczenie prawno-regulacyjne. !" # $% 94/2019Z BRANŻYNowe strategie bezpieczeństwa muszą uwzględniać zarów-no zagadnienia ochrony (infrastruktury IT), jak i aspekty bezpieczeństwa (maszyn). Najnowszy raport „Bezpieczeństwo” firmy Pilz przybliża ten temat i wyjaśnia, co to oznacza w prak-tyce.Gwarancją bezpieczeństwa w inteligent-nej fabryce jest przesyłanie danych bez zakłó-ceń, a zastosowane środki bezpieczeństwa nie mogą ograniczać wydajności instalacji i maszyn. W związku z tym konieczne jest kompleksowe po-dejście do zagadnień bezpieczeństwa i ochrony. W raporcie „Bezpieczeństwo” opisano ogólną koncepcję bezpie-czeństwa opracowaną przez ekspertów z firmy Pilz, a także środki wdrażania jej założeń. Dzięki tym in-formacjom konstruktorzy i projektanci maszyn, mogą dowiedzieć się, na co powinni zwrócić uwagę podczas tworzenia strategii bezpie-czeństwa.Raport można bezpłatnie pobrać ze strony www.pilz.com/pl-PL. BEZPIECZEŃSTWO POD KONTROLĄ – NOWY RAPORT FIRMY PILZWYNAJMĘ/ZATRUDNIĘ ROBOTAPARTNERSTWO TECHNOLOGICZNE NA RZECZ INTELIGENTNYCH SIECIFirma rekrutacyjna Antal oraz Pir- xon – polska spółka IT wdrażająca technologie przyszłości (m.in. roboty i rozszerzoną rzeczywistość) stworzyły Agencję Pracy Robotów. W zależności od stanowiska, na jakie poszukiwany jest kandydat Antal będzie oferował klientom rzeczywistych pracowników lub cyfrowych, natomiast firma Pirxon będzie te roboty tworzyła, korzystając z kilkuletniego doświadczenia zdobytego przy programowaniu około 50 robotów. Najpierw jednak w Agencji Pracy Robotów będzie oceniane to, czy wytypowane obowiązki mogą być wy-konywane przez algorytm. – Jeśli robot ma szansę sprawdzić się na określonym stanowisku, jest projektowany pod dedyko-wane procesy i wdrażany do pracy. Zajmuje to od 7 do 40 dni, czyli znacznie mniej niż standardowa rekrutacja. Następnie jest wynajmowany za miesięczne wy-nagrodzenie, a jego praca wspierana jest przez naszych specjalistów – tłu-maczy Bartosz Sobolewski, prezes spółki Pirxon. Pracodawca nie po-krywa kosztów programowania ro-bota, nie płaci ZUS oraz pozostałych składek, a jedynie miesięczną pensję, zbliżoną do tej, którą otrzymuje stan-dardowo pracownik. Agencja Pracy Robotów powstała na bazie wcześniejszych doświadczeń agencji Antal, dla której Pirxon wykonał Boni-facego – robota zajmującego się poszukiwaniem kandyda-tów do pracy. Projekt zakończył się sukcesem, a Bonifacy pracuje bardzo sprawnie, skracając proces rekrutacji o jedną trzecią. &' () Niezależny integrator S&T nawiązał partnerstwo technologicz-ne z firmą Ciena – globalnym dostawcą urządzeń sieciowych do transmisji optycznej. W ramach partnerstwa S&T będzie rozwijać w Polsce usługi z zakresu budowy inteligentnych sieci. Rozwiązania bazujące na narzędziach Ciena, które po-zwalają klientom na budowę elastycznych, wydajnych i wie-loprotokołowych sieci transmisji danych, umożliwią komplek-sową integrację tradycyjnych metod transmisji danych (TDM, Ethernet i WDM) w ramach jednej platformy infrastrukturalnej.Narzędzia oferowane przez firmę Ciena wspierają przejście od złożonych struktur – stosowanych w tradycyjnych sieciach transmisji danych – do bardziej nowoczesnych, adaptacyj-nych i zautomatyzowanych sieci pakietowych. Rozwiązania budowane w oparciu o te narzędzia eliminują złożoność ope-racyjną oraz zmniejszają ogólne koszty zasilania, przestrzeni, pamięci i zdolności przetwarzania wymaganej przez rozwią-zania starszego typu. – Wdrażając nowe narzędzia IT, zawsze dokładamy najwyższej staranności, żeby środowiska naszych klientów były bezpieczne, wydajne i łatwo konfigurowalne. Technologia Ciena pozwali nam także na monitorowanie w czasie rzeczywistym sieci naszych klientów – mówi Woj-ciech Gliniecki, Infrastructure Director S&T w Polsce. *$aportnie szyn.we poczeństwa a także formamoNext >
Możliwość zakupu publikacji na stronie Automatykaonline.pl