Pomiar przepływu

Przepływomierze można podzielić ze względu na wykorzystywane do ich działania zjawisko fizyczne. Wśród opartych na oddziaływaniu mechanicznym można wyróżnić przepływomierze ultradźwiękowe (wykorzystujące zjawiska falowe) oraz optyczne (wykorzystujące efekt Dopplera). Inne, to np. urządzenia bazujące na polu elektromagnetycznym (wykorzystujące prawo indukcji elektromagnetycznej Faradaya).

Z kolei przepływomierze manometryczne (ciśnieniowe) przyjmują postać zwężki wykorzystującej spadek ciśnienia na elemencie przeznaczonym do pomiaru – kryza, dysza, zwężka Venturiego. Oprócz tego urządzenia manometryczne to inne przepływomierze odpowiedzialne za generowanie różnic ciśnień – dynamometryczne, kapilarne, piętrzące, z krzywizną. Są to rurki Pitota, rurki Pradtla oraz mierniki wykorzystujące efekt Coandy.

Niejednokrotnie stosuje się również przepływomierze o zmiennym przekroju (tzw. rotametry), zawierające pływak umieszczony w stożkowej rurze. W zależności od potrzeb zastosowanie znajdują również przepływomierze tachometryczne, turbinowe, komorowe, oscylacyjne, wirowe i Coriolisa. Dużym uznaniem cieszą się przepływomierze elektromagnetyczne, ultradźwiękowe, a  także termiczne i kalorymetryczne.

Przepływomierze masowe

Przepływomierze masowe (Coriolisa) cechują się dużą dokładnością pomiaru, bez względu na profil przepływu medium. Dodatkowo mierzony może być strumień masy, gęstość i lepkość. Ważna jest uniwersalna zasada pomiaru dla gazów i cieczy, niezależnie od tego jakie produkt ma właściwości fizyczne. Przyrządy pomiarowe nie wymagają prostych odcinków w instalacji zarówno przed, jak i za miejscem pomiaru. W odniesieniu do systemów ważących, przepływomierze masowe charakteryzują się niższym całkowitym kosztem wykonania. Do ich zalet należą również – łatwy montaż, szeroki zakres pomiarowy i duża dokładność.

Jako wady przepływomierzy Coriolisa należy wymienić utrudnioną kalibrację oraz konieczność całkowitego wypełnienia rury przepływomierza cieczą. Za słabą stronę tych przepływomierzy można uznać również ograniczoną odpowiedź dynamiczną oraz problemy przy pomiarach mieszanin cieczy z gazami.

Zasada działania przepływomierza Coriolisa opiera się na jednocześnie występujących ruchach obrotowych i postępowych ciała. Wraz z nimi powstaje siła nazywana siłą bezwładności (tzw. siła Coriolisa). Ma ona kierunek działania wyznaczony iloczynem wektorowym prędkości liniowej i obrotowej. W przepływomierzach masowych ruch obrotowy zastępuje się ruchem oscylacyjnym, wykonywanym w rurze pomiarowej. Siła ma wartość proporcjonalną do masy ciała będącego w ruchu oraz iloczynu wektorowych prędkości liniowej i obrotowej. W efekcie bezwładności dochodzi do opóźnienia fazy drgań rury w części dolotowej i jej przyspieszenia na odcinku końcowym. Przepływomierz mierzy przesunięcie fazowe, określając wartość strumienia masy. Z kolei mierząc częstotliwość rezonansową drgań można bezpośrednio wyznaczyć gęstość produktu. Niejednokrotnie na potrzeby obliczeń kompensacyjnych mierzona jest temperatura rur pomiarowych.

Przepływomierz Cubemass z oferty firmy Endress+Hauser może współpracować z płynami o temperaturze do 200 °C przy ciśnieniu 400 barów. Zakres pomiaru przepływu masy dochodzi do 1000 kg/h. Urządzenie ma certyfikaty dla stref zagrożonych wybuchem ATEX, NEC/CEC, NEPSI. Współpraca z urządzeniami automatyki jest realizowana w standardzie Modbus RS-485.

Z kolei przepływomierz Tricor TCM z oferty firmy Introl znajduje zastosowanie w aplikacjach wymagających pomiaru przepływu masy, temperatury, gęstości oraz natężenia przepływu objętościowego. Urządzenia cechuje dowolna długość zabudowy oraz funkcje, takie jak m.in. zintegrowana diagnostyka przepływomierza, zintegrowany pomiar ciśnienia czy opcjonalny interfejs HART. Można przeprowadzić specjalną kalibrację dla cieczy o lepkości kinematycznej do 100 mm2/s.

Termiczne przepływomierze masowe

Warto zwrócić uwagę na termiczne przepływomierze masowe, czyli przyrządy do pomiaru prędkości przepływu medium na podstawie zmiany w ogrzewaniu lub pobierania ciepła wskutek przepływu medium. Przepływomierz termiczny jest tak zaprojektowany, aby przepływające medium opływało czujniki temperatury, między którymi znajduje się grzałka. Jeden czujnik odpowiada za monitorowanie temperatury materiału, natomiast drugi jest elementem mierzącym temperaturę medium podgrzewanego grzałką. W zależności od rozwiązania przepływ oblicza się na podstawie różnicy temperatury czujników, przy czym moc grzałki jest stała. Z kolei inna metoda bazuje na zmiennej mocy grzałki utrzymującej stałą różnicę temperatury, a prędkość przepływu jest określana na podstawie mocy grzałki.

Zaletą termicznych przepływomierzy masowych jest wysoka czułość i dynamika pomiarowa, pomijalny spadek ciśnienia oraz brak części ruchomych. Z kolei do wad należy zaliczyć możliwość zawyżania pomiarów przez media o dużej wilgotności, zwłaszcza wtedy gdy na czujniku pomiarowym skondensuje się woda. Wadą jest również ograniczenie górnego zakresu w efekcie limitu energii potrzebnej do ogrzania czujnika. Trzeba mieć także na uwadze niski poziom odporności na zanieczyszczenia.

Termiczne przepływomierze masowe serii ST100 z oferty firmy Introl znajdują zastosowanie w instalacjach o dużych średnicach przy dużych przepływach (do 1000:1). Przepływomierze tego typu bardzo dobrze sprawdzają się w układach wymagających kilku kalibracji. W tym wypadku możliwa jest praca z dwoma czujnikami i jednym przetwornikiem również przy dużych średnicach ze zniekształconym profilem przepływu. Przyłącza procesowe i kalibracja jest wykonywana dla obu czujników, ale ich praca jest niezależna.

Rośnie rynek przepływomierzy ultradźwiękowych Marcin Kubat, Sales Manager w Badger Meter Europe Obecnie największym zainteresowaniem na rynku cieszą się przepływomierze ultradźwiękowe. Ich główną zaletą jest możliwość bezinwazyjnego pomiaru przepływu, co znacznie redukuje koszty związane z ich instalacją i wdrożeniem. Nie powodują spadków ciśnienia i nie mają części zużywających się, co eliminuje konieczność przeprowadzania okresowych przeglądów. Wybierając przepływomierze ultradźwiękowe nie musimy się również martwić o dobór materiału pod kątem odporności chemicznej. Niebywałą zaletą jest możliwość zastosowania ich jako ciepłomierze w komplecie z przylgowymi czujnikami temperatury. Poza standardowymi sygnałami wyjściowymi 4–20 mA i wyjściem impulsowym, uzupełnieniem funkcjonalności jest możliwość wykorzystania modułów komunikacji Modbus, BacNet lub EtherNet/IP i połączenia większej liczby przepływomierzy w sieć. Wersje przenośne przepływomierzy pozwalają na sprawdzanie przepływów w trakcie trwania procesu oraz umożliwiają zapis wyników pomiaru i ewaluację na ich podstawie. Przepływomierze ultradźwiękowe są stosowane na szeroką skalę w aplikacjach ogrzewania i chłodzenia, przy sprawdzaniu wydajności pomp, w automatyce budynkowej, w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym i ciepłowniczym. Szacuje się, że skumulowany wskaźnik wzrostu sprzedaży przepływomierzy ultradźwiękowych w tych segmentach wyniesie 6,4% średniorocznie w latach 2016–2021.

Przepływomierze wirowe

Przepływomierze wirowe (Vortex) mierzą ilość medium przepływającego przez powierzchnię prostopadłą do kierunku przepływu. Wykorzystuje się przy tym teorię ścieżki wirowej Karmana, opisującą zjawisko powstawania wirów za ciałem nieopływowym.

Przepływomierze wirowe mają przegrodę umieszczoną w strudze płynu przepływającego. Przegroda powoduje wystąpienie zawirowań odrywających się naprzemiennie od poszczególnych jej boków i unoszonych wraz ze strumieniem. Częstotliwość odrywania wirów jest wprost proporcjonalną do średniej prędkości przepływu, stanowiącej strumień objętości. W momencie gdy wiry są odrywane, to z obu stron przegrody dochodzi do powstawania naprzemiennych chwilowych pól niskiego ciśnienia, wykrywanych przez czujnik umieszczony za przegrodą. Czujnik ten również zlicza pola ciśnienia i generuje liniowy sygnał w postaci cyfrowej o wartości proporcjonalnej do prędkości przepływającego płynu.

Ważną zaletą przepływomierzy wirowych jest wysoki poziom dynamiki pomiaru. Oprócz tego trzeba mieć na uwadze dużą stabilność długoterminową oraz wyeliminowanie zjawiska płynięcia zera. Warto zwrócić uwagę na niezależność systemu pomiarowego od zmian ciśnienia, lepkości i temperatury. Uniwersalność pomiarowa powoduje, że przepływomierze wirowe znajdują zastosowanie zarówno do pomiaru cieczy, pary, jak i gazów. Z kolei wadą takiego pomiaru jest bardzo mała częstotliwość odrywania się wirów w rurociągach o dużych przekrojach. Przepływomierze wirowe są wrażliwe na deformację profilu prędkości.

Przepływomierze turbinowe

Przepływomierze turbinowe są przyrządami służącymi do pomiaru natężenia przepływu płynów. Wykorzystują one liniową zależność prędkości obrotowej wirnika w odniesieniu do objętościowego natężenia przepływu. Jeżeli wartość natężenia jest niewielka, to stosuje się tzw. przepływomierze skrzydełkowe z wirnikiem prostopadłym w stosunku do kierunku przepływu płynu. Z kolei większe natężenia przepływu wykorzystują łopatki śrubowe obracające się wokół osi zgodnie z osią przepływu.

Przepływomierze wirowe do pomiaru gazów typu insert firmy Antykor Controls montuje się na rurach o średnicach od  DN 80 do  DN 300. Klasa ciśnieniowa to  PN 16, przy dokładności 2%. Do wyboru są przyłącza gwintowane lub kołnierzowe. Temperatura medium wynosi od –28 °C do 150 °C, przy temperaturze otoczenia –28 °C do 70 °Ci przy maksymalnym ciśnieniu 1,7 MPa. Do wykorzystania jest wyjście analogowe 4–20 mA i impulsowe. Zakres pracy wynosi od 0,6 m/s do 5,5 m/s. Części zwilżane są wykonane ze stali KO. Możliwe opcje to: wykonanie EEx ib IIB T4 wg ATEX (gazy); czujnik temperatury do pomiaru masowego; licznik; wykonanie rozdzielne.

Przepływomierze wirowe typu LXW przeznaczone są do pomiaru mediów w zamkniętych instalacjach rurociągowych. Mogą być stosowane dla cieczy o liczbach Reynoldsa: dla DN 25–DN 100 – od 2 × 104 do 7 × 106 oraz dla DN 150–DN 300 – od 4 × 104 do 7 × 106. Maksymalne ciśnienie robocze to 1,6–32 MPa. Z kolei temperatura medium dla wersji w wykonaniu kompaktowym wynosi od –40 oC do 150 oC oraz od –40 oC do 200 oC dla wersji rozłącznej.

Przepływomierze ultradźwiękowe

Przepływomierze ultradźwiękowe realizują pomiar prędkości przepływu medium przez określoną powierzchnię prostopadłą do kierunku przepływu. Zaletą urządzeń ultradźwiękowych jest pomiar bezkontaktowy, co szczególnie sprawdza się dla cieczy silnie agresywnych lub przy dużych ciśnieniach. Na uwagę zasługuje wysoki poziom trwałości i możliwość montażu w już istniejących instalacjach. Dzięki temu układ pomiarowy może być zainstalowany bez konieczności zatrzymywania procesu. Należy podkreślić, że pomiar ultradźwiękowy nie powoduje spadku ciśnienia w instalacji.

W przepływomierzach ultradźwiękowych wykorzystuje się pomiar różnicy czasów przejścia fali ultradźwiękowej wywołanej efektem Dopplera. Fala emitowana jest naprzemiennie między dwoma czujnikami umieszczonymi na rurociągu. Jeżeli przepływ zostanie zatrzymany to czas przejścia fali w dwóch kierunkach będzie jednakowy. Z kolei, gdy fala rozejdzie się przeciwnie w stosunku do płynącej cieczy zmniejszy się prędkość propagacji w odniesieniu do kierunku zgodnego z ruchem cieczy. Różnica czasów przejścia mierzona przez przepływomierz jest proporcjonalna do prędkości cieczy w rurociągu. Uwzględniając profil i pole przekroju poprzecznego rury można wyznaczyć objętość strumienia.

Przepływomierz ultradźwiękowy TransPort PT900 firmy GE Oil & Gas znajduje zastosowanie do pomiaru przepływu większości cieczy (woda chłodząca i grzewcza, napoje, chemikalia, olej napędowy, węglowodory, a także ropa naftowa, glikol, ścieki i woda). Warto zwrócić uwagę na zdalny monitoring oraz konfigurację przepływomierza za pomocą tabletu (połączenie Bluetooth). Wybierać można między rozwiązaniem jedno- lub dwukanałowym. Szybka odpowiedź oraz dokładność osiągającą 1% wartości mierzonej (dla średnic ³DN 50) to zalety TransPort PT900. Do przechowywania danych przeznaczona jest pamięć o pojemności 8 GB. Opcjonalnie urządzenie może mierzyć energię. Do wyboru są głowice pomiarowe od DN 15 do DN 600, opcjonalnie do DN 7500. Do wymiany danych służy komunikacja Modbus RS-485, port micro-USB oraz wyjścia: analogowe 4–20 mA, impulsowe, częstotliwościowe, alarmowe.

Przepływomierze elektromagnetyczne

Przepływomierze elektromagnetyczne są przyrządami do pomiaru prędkości przepływu medium przez określoną powierzchnię, prostopadłą do kierunku pola magnetycznego. Wykorzystuje się przy tym zjawisko indukcji elektromagnetycznej Faradaya. Zgodnie z tym prawem przewodnik, który porusza się w polu magnetycznym indukuje siłę elektromotoryczną. Zależy ona od natężenia pola magnetycznego oraz prędkości ruchu przewodnika. Przy pomiarze przepływu metodą elektromagnetyczną przewodnikiem jest ciecz. Należy pamiętać, że pomiar tą metodą wymaga nie tylko medium przewodzącego ale również izolowanej elektrycznie powierzchni rury pomiarowej. Siła elektromotoryczna mierzona jest między elektrodami pomiarowymi umieszczonymi na wewnętrznej powierzchni wykładziny.

Dzięki wytwarzaniu pola magnetycznego przez prąd stały z różną biegunowością zapewniona jest stabilność punktu zerowego. Duży wpływ na pomiar mają właściwości medium.

Do zalet elektromagnetycznego pomiaru przepływu należy zaliczyć brak wpływu gęstości, ciśnienia i lepkości oraz temperatury produktu. Można mierzyć materiały o wysokim poziomie koncentracji ciał stałych, takie jak np. masy celulozowe czy szlamy kopalniane. Przepływomierze elektromagnetyczne nie mają części ruchomych i nie wprowadzają do instalacji spadku ciśnienia. Należy zwrócić uwagę na wysoki poziom dynamiki pomiaru, niezawodność i stabilność długoterminową.

Przepływomierze elektromagnetyczne MAGFLO z oferty firmy Siemens są zbudowane z czujnika przepływu i przetworniku sygnału. Zastosowanie znajdują tu cztery typy przetworników: MAG5000, MAG6000, MAG6000I, MAG8000 oraz następujące typy czujników: MAG1100, MAG1100 F, MAG3100, MAG3100P, MAG5100W. Dowolny czujnik można dobrać do pracy z dowolnym przetwornikiem (oprócz MAG8000 z zasilaniem bateryjnym). Tym sposobem zyskuje się rozwiązanie ściśle dopasowane do wymagań konkretnej aplikacji. Ponadto w zależności od potrzeb dobiera się urządzenie w wersji z obudową kompaktową, gdzie przetwornik znajduje się bezpośrednio na czujniku lub w wersji rozłącznej z przetwornikiem połączonym z czujnikiem za pomocą specjalnych przewodów.

Rotametry

Rotametry są przepływomierzami pływakowymi. Urządzenia tego typu to szklane rury rozszerzające się ku górze. W rurze jest umieszczony pływak. W efekcie ruchu płynu pływak unosi się do położenia, w którym dochodzi do równoważenia sił – ciężkości pływaka, tarcia, wyporu. Ważne jest aby pływak miał masę powodującą jego zanurzenie w nieruchomym płynie. Na ścianie rury znajduje się skala opisywana w jednostkach natężenia przepływu. Na siłę tarcia wpływa rodzaj płynu. Z kolei przekrój szczeliny między wewnętrzną ścianą rury a pływakiem wpływa na szybkość przepływu. Wraz z rozszerzaniem się rury ku górze wzrasta przekrój szczeliny, natomiast w momencie zwiększenia przepływów pływak przyjmuje coraz wyższe położenie. Wartość mierzonego natężenia przepływu jest wskazywana przez najszerszą krawędź pływaka. Sygnał elektryczny proporcjonalny do wartości pomiaru jest generowany przez odpowiednie przetworniki. W takim przypadku pływak wykonuje się z materiałów ferromagnetycznych.

Rotametry metalowe M21 Tecfluid zaprojektowano z myślą o pomiarze przepływów cieczy, gazów i pary o niskich wartościach. Urządzenia tego typu bardzo dobrze sprawdzają się do pomiaru medium o wysokiej temperaturze i znacznym ciśnieniu, łącznie z mediami agresywnymi. Urządzenie w całości jest wykonane ze stali nierdzewnej SS316L. Przepływy mogą wynosić 0,4 l/h–1000 l/h (woda) oraz 12 Nl/h–0 Nm3/h (powietrze). Jako sygnały wyjściowe jest dostępna pętla prądowa 4–20 mA oraz opcjonalnie protokół HART. Rotametry tego typu znajdują zastosowanie m.in. do kontroli oraz pomiaru przepływu cieczy i gazów w maszynach, laboratoriach badawczych i kontrolnych w przemyśle chemicznym i farmaceutycznym oraz w stacjach uzdatniania wody.

Wynik pomiaru przepływu zależy od wyboru metody Michał Olender, kierownik ds. Wsparcia Technicznego w Siemens Sp. z o.o. Ogromna różnorodność mierzonych płynów sprawia, że nie możemy korzystać z jednego uniwersalnego urządzenia, dlatego też w tej grupie urządzeń pomiarowych znajduje się wiele różnorodnych rozwiązań. Parametry, takie jak wymagana dokładność pomiaru, przewodność elektryczna, lepkość czy nawet wymiary rurociągu będą miały istotny wpływ na decyzję, które rozwiązanie ostatecznie wybierzemy. Nie bez znaczenia są również koszty urządzenia. Różne wymagania klientów przyczyniły się do powstania rozbudowanej oferty czujników stosowanych do pomiaru przepływu. Z jednej strony klienci często chcą mieć jeden uniwersalny przepływomierz, z drugiej strony rosną oczekiwania co do dokładności i wiarygodności pomiaru. Te wymagania sprawiają, że producenci aparatury pomiarowej, tacy jak Siemens będą dążyć do ciągłego rozwoju i wprowadzania nowych specjalizowanych rozwiązań. Duży wpływ na kierunki rozwoju przepływomierzy będzie miała koncepcja Przemysłu 4.0, zakładająca automatyczne dostosowywanie linii produkcyjnych do wymagań rynku. W ślad za tymi zmianami, również od przepływomierzy będziemy wymagali większej elastyczności i uniwersalności. Zmiany w aplikacjach możemy już obserwować na przykładzie nowej koncepcji budowy elektroniki przepływomierzy Sitrans, w której ten sam typ elektroniki będzie obsługiwał wiele różnych czujników przepływu.

Jak dokonać wyboru

Na etapie wyboru odpowiedniego przepływomierza w pierwszej kolejności trzeba określić czy pomiar będzie wykorzystywany do rozliczeń czy na potrzeby technologiczne. Ważny jest również poziom dokładności pomiaru oraz rodzaj informacji wyjściowych. Wybór odpowiedniego rozwiązania zależy od odpowiedzi na pytania, sformułowane według powyższych kryteriów.

Jeżeli potrzebne jest dokładne dozowanie masy przepływającej cieczy to dobrym rozwiązaniem będzie przepływomierz masowy Coriolisa. Przyrządy pomiarowe tego typu cechuje wysoki poziom dokładności oraz bezpośredni pomiar masy, przez co spektrum jego zastosowania obejmuje przede wszystkim przemysł spożywczy. Są również aplikacje, w których przepływomierze masowe nie sprawdzą się, np. z racji tego, że wycięcie fragmentu instalacji i zamontowanie przyrządu pomiarowego może spowodować nadmierny spadek ciśnienia. Należy mieć na uwadze fakt, że przepływomierze Coriolisa są stosunkowo drogie, a ich maksymalne średnice wynoszą DN 250.

W aplikacjach wymagających pomiaru ilości energii w parze wodnej sprawdzą się przepływomierze wirowe. Ważna jest uniwersalność tej metody pomiarowej w odniesieniu zarówno do pary wodnej, jak i gazów oraz cieczy o temperaturze do 400 °C. W przypadku pomiaru przepływu pary wodnej nie ma potrzeby zabudowy dodatkowych urządzeń. Ich zaletami są również niskie koszty montażu, serwisu i eksploatacji, a ryzyko wystąpienia wycieku jest zmniejszone do minimum. Niektóre przepływomierze wirowe mierzą również ciśnienie i temperaturę. W efekcie pomiar energii pary bazuje tylko na jednym przyrządzie pomiarowym, natomiast czujnik temperatury i ciśnienia umożliwia wykonanie pomiaru przepływu gazu z pełną kompensacją, zapewniając ciągłą informację o gęstości medium.

Jeżeli celem aplikacji jest jedynie potrzeba stwierdzenia obecności medium w rurociągu i nie ma przy tym możliwości przecięcia instalacji, to warto zastosować przepływomierze ultradźwiękowe. Umożliwiają one pomiar przepływu zarówno cieczy, jak i gazów. Zatem w tym przypadku najistotniejszy jest pomiar bezinwazyjny, który przeprowadza się przez ścianę rury. Wówczas można wykonywać pomiar bez względu na wartość ciśnienia i przy wysokich temperaturach do 550 °C. Taki sposób pomiaru przepływu cieszy się dużą popularnością w instalacjach, gdzie występują trudności pomiarowe ze względu na rurociągi o dużych średnicach, zwłaszcza w górnictwie gazowym i węglowym, a także w przemyśle chemicznym i petrochemicznym. Przepływomierze ultradźwiękowe bardzo często wykorzystuje się jako przyrządy kontrolne. Ponadto urządzenia tego typu są często montowane w systemach rozliczeniowych energii cieplnej.

Z kolei przepływomierze termiczne masowe znajdują zastosowanie do analizy sprężonego powietrza, do  wykonywania bilansów przepływu. Takie przepływomierze bardzo często montuje się w rurociągach gazu. Wykorzystując zasadę ściśliwości gazu pomiar ciągły polega na pomiarze masy lub objętości skompensowanej. Pomiar przepływu masowego wykonywany jest bezpośrednio, bez dodatkowych urządzeń. W tym przypadku istotna jest możliwość pomiaru przepływu w szerokim zakresie średnicy rurociągu.

Podsumowanie

Ponieważ przepływ stanowi ruch płynów, często charakteryzowany jest tzw. metodą Eulera, wykorzystującą kształt pola prędkości płynu, będącego zależnością prędkości od współrzędnych przestrzennych i czasu. Zgodnie z właściwościami kinematyki można wyróżnić cztery rodzaje przepływu – stacjonarny, laminarny, turbulentny i potencjalny.

W przypadku przepływu stacjonarnego (ustalonego) prędkość w każdym punkcie obszaru zajętego przez płyn nie zmienia się w czasie. Zgodnie z takim założeniem równania Naviera-Stokesa i ciągłości przepływu, które opisują ruch płynu mają prostsze formy. Z kolei przepływ laminarny, czyli warstwowy wykorzystuje zespół warstw przemieszczających się jedna względem drugiej bez ich mieszania (wirów). Taki przepływ zazwyczaj jest obecny przy małych prędkościach przepływu płynu lub dla płynu o dużej lepkości. Bezwymiarowym parametrem decydującym o laminarności lub o obecności turbulencji jest liczba Reynoldsa.

O przepływie turbulentnym (wirowym) mówi się natomiast w przypadku, gdy w płynie dochodzi do wymieszania i powstania wirów. Przepływ turbulentny jest zmienny w czasie, a prędkość nie ma wtedy postaci prostej funkcji położenia. Można wprowadzić tu uśrednione wartości opisujące przepływ oraz średnie i standardowe odchylenia. Jeżeli płyn jest nielepki i ma przepływ bezwirowy to taki przepływ nazywany jest potencjalnym ze względu na to, że prędkość stanowi pole potencjalne.

*Tabela porównawcza przepływomierzy znajduje się w wersji PDF i drukowanej Miesięcznika Automatyka

source: Automatyka 4/2017