Czy tak wypada? Sztuczna inteligencja porusza kwestie etyczne

Już dziś sztuczna inteligencja pozwala osiągać szybsze wyniki i otwiera dotąd nieznane perspektywy. Sztuczna inteligencja uczy się przy tym autonomicznie – bez potrzeby ciągłego nadzoru – oraz adaptacyjnie – przez przenoszenie doświadczeń z pokazywanego jej obszaru na inne pola.

Choć brzmi to bardzo pozytywnie, nie można przy tym wykluczyć negatywnych efektów. Znanym przykładem jest tzw. algorytm AMS, który dzieli osoby poszukujące pracy na trzy klasy, charakteryzujące się odpowiednio wysokimi, średnimi i małymi szansami na znalezienie stałego zatrudnienia na przestrzeni kolejnych sześciu miesięcy. Krytycy zarzucają temu systemowi utrwalanie istniejących nierówności społecznych.

Oznacza to, że decyzje sztucznej inteligencji opierają się na światopoglądzie, który należy do przeszłości. Jeżeli problemy etyczne związane ze stosowaniem sztucznej inteligencji nie zostaną odpowiednio zaadresowane, mogą szybko stać się źródłem publicznej krytyki.

Aktualnie największe wyzwania technologiczne

Złożona kwestia etycznego wykorzystania sztucznej inteligencji jest tematyzowana w szczególności w następujących trzech obszarach:

1. Bias w uproszczeniu są to algorytmy utrwalające stereotypy i uprzedzenia. Skutkiem zastosowania takiego algorytmu może być preferowanie zatrudniania mężczyzn lub wykluczenie np. osób ciemnoskórych, mimo jednakowych kwalifikacji.
2. Brak jawności: Istnieją sytuacje, w których nie można stwierdzić, w jaki sposób algorytmy doszły do określonych wniosków, na podstawie przedstawionych im danych. Aby rozwiązać ten problem, naukowcy pracują nad wyjaśnieniem procesów myślowych sztucznej inteligencji w ramach projektu „Explainable AI“.
3. Ochrona danych: Dane wykorzystywane przez sztuczną inteligencję podlegają ochronie prawnej, co jest ważnym i słusznym założeniem. Pomocne są tu rozwiązania techniczne opierające się na anonimizacji i regulacji wykorzystania danych.

W ten sposób można uniknąć wyciągania nieetycznych wniosków

Aby zminimalizować ryzyko otrzymywania moralnie niepożądanych wyników, należy skupić się na trzech prostych kwestiach.

1. Promowanie świadomości, w celu uzmysłowienia użytkownikom problemów natury etycznej. Pozwala to również na realizowanie strategii przygotowawczej do wprowadzania sztucznej inteligencji. Dzięki temu możliwe jest uniknięcie bezrefleksyjnej implementacji, której konsekwencje mogą okazać się brzemienne w skutkach.
2. Określenie polityki firmy w kwestiach etycznych związanych z zastosowaniem sztucznej inteligencji oraz określenie podstawowych wzorców postępowania, wykraczających poza wymagania ustawowe, do których zarząd przedsiębiorstwa czuje się zobowiązany.
3. Wdrażanie procesów do systematycznej kontroli potencjalnego ryzyka związanego z zastosowaniem sztucznej inteligencji. Rozumiane jest przez to tworzenie koncepcji, planowanie, definiowanie oraz wprowadzanie w życie odpowiednich procesów.

W taki sposób przedsiębiorstwa przemysłowe małej i średniej wielkości planują wykorzystanie rozwiązań bazujących na sztucznej inteligencji

Gdy kwestie etyczne związane z wprowadzeniem sztucznej inteligencji zostaną rozwiązane, można rozpocząć konkretne planowanie. Najważniejsze jest tu zapewnienie zgodności ze strategią przedsiębiorstwa. Decydujące pytanie brzmi: Jak dopasować sztuczną inteligencję do sposobu funkcjonowania naszego przedsiębiorstwa i do osiągnięcia jakich celów ją wykorzystać?

Planowanie nie obejmuje tylko kwestii technicznych, ale bierze pod uwagę również strategiczne cele przedsiębiorstwa oraz aspekt ludzki, odzwierciedlany we wpływie decyzji sztucznej inteligencji na jej użytkowników.

W następnej kolejności konieczne jest przygotowanie solidnego harmonogramu działań, tzw. roadmap. W praktyce najłatwiej jest zacząć od inicjatyw przynoszących szybkie efekty (tzw. quick wins), w szczególności tych, dla których istnieją już dane o dobrej jakości i na podstawie których odpowiedni pracownicy będą mogli wyciągnąć sensowne wnioski bez dużego nakładu pracy.

Na koniec ważne jest zaangażowanie kompetentnych partnerów, którzy zadbają o pomyślną realizację projektów wykorzystujących sztuczną inteligencję, nie tylko z techniczno-organizacyjnego punktu widzenia, ale również z uwzględnieniem kwestii etycznych.

Podsumowanie: Jak uniknąć publicznej krytyki i utraty wizerunku

Wykorzystanie sztucznej inteligencji, opierającej się na danych, aby np. sklasyfikować produkty na "dobre" i "niedobre", kładzie duży nacisk na uogólnienia. Przyjmuje się bowiem, że na podstawie zaobserwowanych przykładów będzie można sporządzić dokładną prognozę dotyczącą przyszłych wydarzeń. Z tego względu rozwiązania wykorzystujące sztuczną inteligencję doskonale skalują, ale jednocześnie maskują błędy i nieetyczne wyniki.

Dlatego projekty wdrażania sztucznej inteligencji muszą zostać dobrze przygotowane. Wykorzystanie sztucznej inteligencji w istniejących procesach oznacza daleko idące zmiany w organizacji, obejmujące nie tylko aspekty techniczne, ale również rozważania na temat polityki firmy i jej nastawienia do wielu zasadniczych kwestii.

Przedsiębiorstwa, które nie potraktują tych tematów z należytą uwagą, mogą narazić się na publiczną krytykę, czy nawet utratę wiarygodności, przez co ich pozycja na rynku może zostać zachwiana. Wartością dla klientów jest dziś nie tylko sama funkcjonalność, ale również kwestie etyczne i uwzględnianie oczekiwań społecznych.

www.proalpha.com/pl/

source: proAlpha