Dobry projekt BMS gwarancją sukcesu inwestycji

Projektant BMS jest wykwalifikowanym specjalistą w swojej dziedzinie. Posiada często najróżniejsze uprawnienia:budowlane, elektryczne, telekomunikacyjne, gazowe itp. Dodatkowo wykazuje się referencjami i certyfikatami, wykraczającymi poza konieczne w jego zawodzie. Pytanie nasuwa się jedno: czy to coś znaczy w branży, dla której pracuje. Czy opłaca mu się kształcić całe życie i podnosić kompetencje? Czy jest to zawód przyszłości?

Jakie znaczenie ma projektant BMS i czy może być nim każdy?

– Znaczenie projektanta jest kluczowe przy opracowaniu dokumentacji, która w przypadku specjalisty BMS nakłada na niego dodatkowy obowiązek wielobranżowej koordynacji. Automatyka budynkowa obejmuje szereg instalacji m.in. wentylacji, klimatyzacji, ogrzewania, elektrycznej, czy oświetleniowej – mówi Maciej Czajka, z Honeywell, HBT - ConnectedBuilding.

– Projektant BMS, oprócz starannego wykonania projektu swojej branży, musi na odpowiednio wczesnym etapie uzgodnić z projektantami pozostałych instalacji i uzgodnić zastosowanie urządzeń i rozwiązań, które będą współpracowały, na założonym poziomie funkcjonalności, z systemem zarządzania budynkiem. Mimo, że nie ma w Polsce obwarowań prawnych w zakresie projektowania BMS, to nie każdy może być projektantem tych systemów. Wśród specjalistów ceni się wiedzę z zakresu wszystkich instalacji budynkowych, umiejętności koordynacji i korzystania z nowoczesnych narzędzi projektowych – dodaje Maciej Czajka.

Często inwestorzy i generalni wykonawcy mówią, że projekt BMS otrzymują za darmo. Nie doceniają roli i wiedzy projektanta BMS. Zdarza się tak, że firmy, które współpracują z kilkoma projektantami, rozprowadzają projekty wśród inwestorów, byle tylko ci wybrali ich sprzęt. Inwestorzy jednak nie zdają sobie sprawy z faktu, że projekty te są najczęściej oparte na powielaniu wcześniejszych rozwiązań i nie uwzględniają ich indywidualnych potrzeb, a czasami nawet podstawowych wymogów. Zamiast oszczędności pojawiają się kłopoty. W efekcie projekty takie, po realizacji nie zyskują akceptacji świadomego inspektora.

Na szczęście sytuacja powoli się zmienia, tak jak wiedza i świadomość inwestorów. Coraz częściej inwestorzy, nie tylko wykładają pieniądze, ale oczekują inteligentnych, zrównoważonych i ekologicznych rozwiązań opartych o wiedzę projektanta i najnowsze technologie. I tu dodatkowo pojawia się kwestia uwzględniania metodyki BIM podczas projektowania.

Zacznijmy jednak od początku. Jaką rolę BMS spełnia obecnie w budynkach?

– Rola BMS jest mocno zależna od kilku czynników i nie wszędzie ta rola jest jednakowa. Czynnikami wpływającymi są między innymi: charakter budynku, w którym ten BMS jest zainstalowany, zakres BMS, z uwagi na to, że BMS BMS'owi nie jest równy, a na końcu ostatnim, ale najważniejszym czynnikiem jest sam użytkownik – mówi Arkadiusz Jeż z J.Control.

W takim razie, co to oznacza dla użytkownika?

– W dzisiejszych czasach z uwagi na ogrom instalacji w budynkach i pełną ich elektryfikację, jest nie do wyobrażenia sytuacja, w której budynek nie będzie miał systemu BMS. Dlatego można stwierdzić, że dzisiaj system ten jest instalowany w każdym budynku i niekiedy użytkownik sam nie zdaje sobie sprawy, że ma taki system u siebie – tłumaczy Arkadiusz Jeż. – BMS jest trochę pojęciem abstrakcyjnym i nieokreślonym. Dla przykładu system CCTV, który schodzi się do jednego centralnego miejsca, można równie dobrze nazwać BMS'em (jest to po części zarządzanie budynkiem przez jego monitorowanie). System SSP, który jest wizualizowany na oddzielnym stanowisku jest prawdę mówiąc systemem BMS. Jak sama nazwa wskazuje BMS jest systemem zarządzającym budynkiem, a to od nas zależny w jakim będzie zakresie (pełnym, czy częściowym) – dodaje Arkadiusz Jeż.

Jak twierdzi Arkadiusz Jeż rolą BMS powinno być ułatwienie obsłudze, czy też użytkownikowi kontroli, czy też zarządzania budynkiem. Są jednak pewne aspekty, o których należy wiedzieć.

– Niestety niekiedy, a raczej w większości przypadków panuje przeświadczenie, że system BMS, jako instalacja, ma nas całkowicie wyręczyć, co jest dużym nadużyciem – wyjaśnia - W skrócie system BMS jest systemem zarządzania budynkiem, którego rolą przede wszystkim jest monitorowanie i sterowanie wszystkimi urządzeniami wpiętymi do tego systemu, od wentylacji, klimatyzacji, po wszelakie monitoringi elektryczne czy sterowania elektryczne. A wszystko to z jednego miejsca, a tym miejscem jest najczęściej to miejsce w którym przebywa użytkownik i nie musi być to jeden jedyny pokój do tego celu przeznaczony – mówi Arkadiusz Jeż.

Na czym polega dobry projekt BMS? Jakie warunki muszą być spełnione, abyśmy mogli mówić o udanym projekcie?

Zgodnie z opinią Arkadiusz Jeża – dobry projekt przede wszystkim zależny od projektanta. BMS jest instalacją, którą powinien wykonać ktoś, kto jest specjalistą w dziedzinie: elektryki, telekomunikacji, instalacji sanitarnej, sterowania ruchem kolejowym. Czyli posiadać wszystkie powyższe uprawnienia, a obecnie projektować BMS może każdy, bo nie są wymagane uprawnienia budowlane w zakresie projektowania, a odbiera to w zależności od sytuacji (najczęściej inspektor, kierownik z uprawnieniami elektrycznymi, niekiedy z telekomunikacyjnymi, na kolei zawsze ten z uprawnieniami do sterowania ruchem). Obecnie na polskich Politechnikach są nowe kierunki związane z instalacjami BMS, żaden nie oferuje możliwości zdobycia uprawnień budowlanych, nawet w ograniczonym zakresie, a wymagania stawiane osobom związanym z automatyką i BMS są większe niż od specjalistów z poszczególnych branż.

– Drugi warunek to pełne projekty branżowe. Instalacja BMS nie może być zaprojektowana, jeżeli nie ma pełnych projektów branżowych, a proces projektowy jest równoległy – mówi Arkadiusz Jeż. – Jak projektant instalacji BMS ma zaprojektować automatykę węzła ciepła, węzła chłodu, centrali wentylacyjnej, jeżeli nie ma projektów branżowych w tym zakresie? To samo z instalacją elektryczną, jeżeli nie ma zaprojektowanych rozdzielnic, to projektant automatyki nic nie zrobi. Trzeci warunek, to czas. Projekty są prowadzone niestety równolegle, a projekt BMS jest zależny od wszystkich instalacji. Projektant oddaje projekt BMS w tym samym dniu co reszta branżystów, a jak dobrze wiemy najwięcej projektuje się w dniu ostatecznym i to co jest zaprojektowane przez branżystów już na samym końcu nie jest uwzględniane przez projektantów Automatyki i BMS.

Kluczem do wszystkiego jednak są niestety pieniądze. – System BMS w innych krajach jest traktowany bardzo poważnie. Przynosi niewspółmierne korzyści i nie jest to rarytas czy zachcianka, a przede wszystkim jest to podstawa każdego budynku. Jest traktowany obecnie, jako najważniejsza część instalacji, która przede wszystkim weryfikuje poprawność instalacji branżowych – potwierdza ten fakt również Arkadiusz Jeż 

Skoro mówimy o projekcie warto zastanowić się, jakie narzędzia wspierają projektowanie BMS?

- Honeywell, jako producent systemów automatyki budynków i BMS wspiera proces projektowy. Oferuje projektantom i swoim partnerom narzędzia, które ułatwiają i przyspieszają tworzenie specyfikacji i rysunków – mówi Maciej Czajka, z Honeywell, HBT - ConnectedBuilding - Producenci poszczególnych marek zapewniają na swoich stronach www ogólnodostępne selektory, dzięki którym, w przyjazny sposób, projektant może dobrać wymagane urządzenia obiektowe i sterowniki. Przykładem może być program do doboru właściwego modelu siłownika przepustnicy powietrza, gdzie określając powierzchnię przekroju przepustnicy, rodzaj sterownia i opcję występowania sprężyny powrotnej otrzymujemy jednoznacznie dobrany model siłownika, który spełnia nasze kryteria.

– Aplikacje mobilne stały się częścią naszego życia, dlatego marka Trend wprowadziła bardzo przyjazny, darmowy kalkulator doboru sterowników dla środowiska iOS. Po wprowadzeniu wymaganej liczby punktów wejść i wyjść, oraz założeniu procentowej rezerwy, aplikacja oblicza najbardziej dopasowany sterownik i moduły wejścia/wyjścia, które spełniają potrzeby systemu automatyki. Gotowe zestawienie można wysłać np. w postaci wiadomości e-mail – wyjaśnia Maciej Czajka.

Jaki inne rozwiązania są dostępne na rynku w tym zakresie?

– Lokalne biura Honeywell tworzą kalkulatory oparte na MS Excel, których zadaniem jest dobór właściwej konfiguracji sterownika, modułów wejść/wyjść i licencji. Taki kalkulator może posłużyć do szybkiej wyceny rozwiązania.

Biblioteki symboli CAD i rodziny BIM

Według Macieja Czajki bardzo ważne w procesie tworzenia dokumentacji jest zapewnienie przez producentów bibliotek do popularnych programów typ CAD/CAE - Takie biblioteki są chętnie wykorzystywane przez projektantów, oferując m.in. symbole i grafiki stosowane na rysunkach.

– Coraz ważniejszą rolę odgrywa w ostatnich latach projektowanie, a właściwie modelowanie, w oparciu o BIM (Building Information Modeling) – podkreśla Maciej Czajka -- Także w tym obszarze każda z marek Honeywell obecna w dziale ConnectedBuilding, dostarcza rodziny swoich produktów.

Czy narzędzia w projektowaniu są w stanie zastąpić człowieka?

– Narzędzia wspierają, ale obecnie nie pozwalają na pełne wygenerowanie dokumentacji projektowej – mówi Maciej Czajka. – Nadal wymagają od projektanta wiedzy i umiejętności oceny uzyskiwanych wyników doborów.

Automatyka, która już teraz jest koniecznością nie musi być droga, wszystko zależy od tego, jakie funkcjonalności muszą zostać spersonalizowane pod konkretny obiekt. Oczywiście zdarza się, że projekty systemów automatyki muszą zostać rozbudowane, przez co są kosztowne.

Czasami inwestorzy szukając oszczędności rezygnują z systemu BMS na etapie budowy. Tak naprawdę są to pozorne oszczędności. Nowo budowany obiekt powinien posiadać dokumentację projektową wszystkich instalacji i systemów. Brak kompletnej dokumentacji systemu automatyki budynkowej, w przyszłości może generować nieplanowane koszty.

– Projekt BMS można uznać i oczekiwać, że będzie najważniejszym projektem, najważniejszej instalacji w budynku– mówi Arkadiusz Maciej Jeż.

Dlatego tak ważne jest, aby projekt przygotowywał wykwalifikowany projektant BMS, a nie tylko maszyna.

www.trendcontrols.com

źródło: Honeywell