Obowiązkowy audyt energetyczny a systemy zarządzania energią
Zgodnie z ustawą z 20 maja 2016 r. o efektywności energetycznej wszystkie duże przedsiębiorstwa mają obowiązek wykonania do 31 października 2017 r. audytu energetycznego. W razie niedotrzymania terminu grozi kara do 5 proc. rocznego obrotu. Ideą, jaka przyświecała wprowadzeniu nowego obowiązku była chęć poprawy efektywności energetycznej polskich przedsiębiorstw.
Duże przedsiębiorstwa to te, które w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat zatrudniały ponad 249 pracowników lub osiągnęły 50 mln euro rocznego obrotu netto lub 43 mln euro sumy bilansowej. Z nowego obowiązku zwolnione są firmy, które mają wdrożony i certyfikowany system zarządzania energią, określony w polskiej normie PN-EN ISO 50001 dotyczącej systemów zarządzania energią, lub system zarządzania środowiskowego (EMAS).
Nowy obowiązek podyktowany jest dążeniem do poprawy efektywności energetycznej Polski, ze względu na coraz większe zapotrzebowanie energetyczne, ryzyko blackoutu i chęć ochrony środowiska. Wprowadzenie systemu zarządzania energią w przedsiębiorstwie może okazać się lepszym wyborem niż cykliczne wykonywanie audytu energetycznego co cztery lata, a dodatkowo zwiększa szansę na znalezienie rzeczywistych oszczędności.
Dostęp do analizatora przez przeglądarkę internetową umożliwia wgląd do najważniejszych parametrów energii w całej sieci LAN
Norma PN-EN ISO 50001
Norma ISO 50001 została stworzona przez międzynarodową organizację normalizacyjną i zastąpiła europejską normę EN 16001. Bazuje ona, podobnie jak wszystkie normy ISO, na zamkniętym cyklu Deminga czyli: Planuj-Rób-Sprawdzaj(badaj)-Popraw, co umożliwia nieustanne dążenie do poprawy efektywności energetycznej. Zaimplementowanie i utrzymywanie takiego systemu zarządzania energią pozwala podjąć kompleksowe działania i stosować najlepsze praktyki w celu zmniejszenia zużycia energii (i tym samym zmniejszenia emisji CO₂), a więc umożliwia obniżenie jej kosztów. Cykl Deminga to schemat, który ilustruje podstawową zasadę ciągłego doskonalenia, zgodnie z filozofią Kaizen.
W ISO 50001 krok planowania to kreowanie polityki energetycznej oraz planowanie celów do osiągnięcia, jak obniżenie zużycia energii, zmniejszenie produkcji mocy biernej czy optymalizacja profilu mocy. W kroku „działań” należy wdrażać zaplanowaną politykę, która ma pomóc osiągnąć założone cele. Sprawdzanie rezultatów to np. stały monitoring oraz rejestracja kluczowych parametrów energii i wskaźników KPI, a także wykonanie audytu i analiza zebranych danych. Po zmierzeniu rezultatów przychodzi moment decyzji, czy poczynione zmiany przynoszą zamierzone efekty, czy też nie. Jeśli tak – można uznać nowe działania za normę. Jeśli nie – trzeba zmodyfikować ten proces. W następnej iteracji pętli Zaplanuj-Wykonaj-Sprawdź-Popraw, w zależności od wcześniejszego rezultatu, można poprawić ostatnie działania tak, aby efekt był zbliżony do początkowych założeń albo skorygować zbyt zawyżone założenia. Jak widać, w ISO 50001 to droga jest celem. Odpowiednio realizowana zamknięta pętla czterech kroków jest w stanie stale poprawiać efektywność energetyczną i jej pochodne wskaźniki, co przekłada się na oszczędności wydatków na energię.
GridVis to oprogramowanie, w którym możliwa jest m.in. estetyczna wizualizacja danych
Znaczenie sprawdzania rezultatów w ISO 50001
W systemie zarządzania energią sprawdzanie rezultatów to m.in. ocena zgodności z wymogami prawa, audyt wewnętrzny, a także monitorowanie i raportowanie. Aby stale monitorować zużycie i inne parametry energii, niezbędne jest wdrożenie urządzeń, które umożliwiają pomiar tych parametrów, a także oprogramowanie, które zapewni wygodne, najlepiej zautomatyzowane raportowanie. Teoretycznie pomiar można realizować za pomocą zwykłych liczników energii, a rejestrowanie wykonać za pomocą cyklicznego odczytu i ręcznego zapisywania pomiarów. Jednak większość zwykłych liczników energii nie jest w stanie monitorować np. aktualnej mocy pobieranej, co może utrudnić optymalizację szczytowego zapotrzebowania na energię.
W przypadku dużych organizacji warto ustalić energochłonne urządzenia, linie produkcyjne i obiekty, aby oddzielnie monitorować ich zużycie energii, co w efekcie umożliwi bardzo szczegółowe kontrolowanie, w jaki sposób zaplanowane działania i nowa polityka energetyczna wpływają na charakterystykę energetyczną obiektów w przedsiębiorstwie.
Przekroczenie zadeklarowanej mocy umownej przez przedsiębiorstwo jest kosztowne i zależy od zamówionej mocy umownej
Analizatory energii – element systemu zarządzania energią
Firma Janitza electronics GmbH dostarcza nowoczesne analizatory jakości energii elektrycznej, które są przydatnym narzędziem i elementem systemów zarządzania energią, szczególnie w dużych i średnich przedsiębiorstwach. Umożliwiają one precyzyjny pomiar nie tylko zużycia energii, ale także jej jakości, co często ma wpływ na precyzyjne urządzenia elektroniczne.
Wiele z analizatorów energii ma też nowoczesne interfejsy komunikacyjne do pobierania i odczytu danych, takie jak Ethernet, Profinet, SNMP, Modbus TCP, http, a także standardy oparte na RS-485. Większość analizatorów energii firmy Janitza ma wbudowaną pamięć flash, na której rejestrowane są dane pomiarowe, zgodnie ze skonfigurowanym profilem. Dane te można też odczytywać, analizować i rejestrować w oprogramowaniu GridVis. Dodatkowo aplikacja ta umożliwia rysowanie przebiegów wartości aktualnych i historycznych, generowanie raportów w pdf, eksportowanie danych do formatu Excell i wysyłanie powiadomień (np. po przekroczeniu pewnych wartości) na e-mail, a najwyższa wersja Ultimate wizualizuje dane przez interfejs www za pomocą tablic (dashboard) i gotowych widgetów.
Firma Janitza posiada pełną ofertę dla systemów zarządzania energią, począwszy od liczników zgodnych z dyrektywą MID, prostych analizatorów energii, a także zaawansowanych analizatorów klasy „A”, aż po wyrafinowane oprogramowanie GridVis z szerokim wachlarzem funkcji upraszczającym proces zbierania, przetwarzania, analizowania, raportowania i prezentowania danych.
ISO 50001 nie definiuje, jak dokładnie ma wyglądać część systemu odpowiedzialna za mierzenie rezultatów wprowadzonych zmian i polityki energetycznej, jednak rozwiązania firmy Janitza znacznie upraszczają ten proces, czyniąc go przyjaznym, szybkim i intuicyjnym.
ELMARK AUTOMATYKA Sp. z o.o.
ul. Niemcewicza 76, 05-075 Warszawa-Wesoła
tel. 22 541 84 60, 22 773 79 37
fax 22 773 79 36
e-mail: elmark@elmark.com.pl
www.elmark.com.pl
source: Automatyka 4/2017