Dyrektywa maszynowa wymaga, by system sterowania maszyną zapewniał jej bezpieczne funkcjonowanie. W praktyce oznacza to, że projektant systemu sterowania musi wziąć pod uwagę zarówno normalne jak i niepoprawne działanie maszyny, będące wynikiem np. uszkodzenia układu sterowania. Musi on również uwzględniać środki zapobiegające możliwości obejścia zabezpieczeń. Dyrektywa maszynowa nie precyzuje jednak w jaki sposób bezpieczeństwo ma zostać zrealizowane.
Wymagania dyrektywy dotyczące bezpieczeństwa funkcjonalnego maszyny zostały uszczegółowione w normach zharmonizowanych. Od 1996 roku stosowano normę EN 954-1, która określiła wymagania dla elementów systemu sterowania i wprowadziła podział na tzw. Kategorie Bezpieczeństwa (B, 1, 2, 3, 4). Norma ta nie uwzględniała jednak kwestii niezawodności (możliwych uszkodzeń) elementów składowych systemu sterowania. Dlatego też opracowano nową edycję wspomnianej normy i opublikowano ją pod numerem EN ISO 13849-1, w której oprócz Kategorii Bezpieczeństwa wprowadzono pojęcie Poziomu Zapewnienia Bezpieczeństwa (Performance Level [PL]: a, b, c, d, e). Dodatkowo w części 2 powyższej normy określono procedury i warunki, których należy przestrzegać w celu przeprowadzenia walidacji.
Co to jest walidacja?
Przed rozpoczęciem projektu ustalane są założenia, które w rezultacie należy spełnić. Znana wszystkim weryfikacja pozwala sprawdzić, czy projekt jest już kompletny, to znaczy czy przyjęte na początku założenia zostały spełnione. Jeżeli jednak założenia były błędne lub nie przewidziano wszystkich przypadków weryfikacja nie odpowie na te pytania. Potrzebna jest weryfikacja założeń na podstawie spełnienia wymagań czyli walidacja.
Walidacja powinna być działaniem zaplanowanym i nie powinna być prowadzona przez osoby, które realizowały projekt. Walidacja może być prowadzona po zakończeniu projektu, lecz lepiej równolegle przez cały czas. Walidację można prowadzić od przyczyny do skutku (np. FMEA) lub od skutku do przyczyny (np. RCA). Walidacja powinna być udokumentowana – co nie jest zapisane, nie było realizowane.
Uczestnicy w trakcie szkolenia poznają proces, zasady, metody i narzędzia dokonywania walidacji układów:
- mechanicznych,
- pneumatycznych,
- hydraulicznych,
- elektrycznych.
Jeżeli chcesz wiedzieć więcej na temat projektowania części układu sterowania maszyny odpowiedzialnej za bezpieczeństwo, zapoznać się z wymaganiami dyrektywy maszynowej w zakresie układu sterowania i dokumentacją wynikającą z normy 13849-1 skorzystaj z części 1 szkolenia (zobacz), w której poruszymy również kwestię oceny ryzyka, która musi poprzedzać działania związane z projektowaniem SRP/CS.
Jeżeli będziesz chciał na co dzień, biegle stosować narzędzie SISTEMA, czyli „kalkulator” pomagający wykonać stosowne obliczenia i spełnić wymagania normy EN ISO 13849-1, w części 2 szkolenia (zobacz >>) przećwiczysz jego użycie na „wziętych z życia” aplikacjach układów sterowania maszyn.
Możesz też od razu posiąść całą tę praktyczną wiedzę i umiejętności oraz oszczędzić 400 zł zapisując się na wszystkie 3 części szkolenia Bezpieczeństwo układów sterowania maszyn wg EN ISO 13849.