Smartfon – narzędzie do zarządzania nie tylko biurem, ale i fabryką?

Odpowiednio skonfigurowany system mobilnego zarządzania może umożliwić przeprowadzanie ważnych zmian na linii produkcyjnej zdalnie, za pośrednictwem smartfona, tabletu, a nawet telewizora, niezależnie od lokalizacji osoby wprowadzającej zmianę. W praktyce oznacza to, że za pomocą m.in. telefonu komórkowego można nie tylko śledzić słupki i wykresy obrazujące to, jak w danym momencie funkcjonuje przedsiębiorstwo, ale także korzystać z szeregu ustawień pozwalających na generowanie raportów, zmianę parametrów urządzeń i z zaawansowanych funkcji związanych z całym procesem produkcyjnym, znajdując się w dowolnym miejscu na Ziemi.

Co mogą nam dać nowoczesne technologie?

Rozwój technologii mobilnych w ostatnich latach znacznie zwiększył nie tylko możliwości komunikacyjne między ludźmi, ale także na linii człowiek–maszyna. Z raportu GUS „Społeczeństwo informacyjne w Polsce w 2014 r.” wynika, że dostęp do Internetu ma już 74 proc. gospodarstw domowych i aż 93 proc. przedsiębiorstw. Te ostatnie najczęściej korzystają z łączy szerokopasmowych (90 proc.). Używanie mobilnych łączy szerokopasmowych deklaruje już 61 proc. przedsiębiorstw. Zapytane o wykorzystanie Internetu w codziennej praktyce biznesowej polskie firmy najczęściej wskazują na możliwości firmowej strony www, takie jak prezentacja wyrobów i usług, zapewnienie ochrony danych osobowych lub homologacja bezpieczeństwa oraz umożliwienie użytkownikom zamawiania produktów według własnej specyfikacji. Zarówno małe, jak i duże polskie firmy wykorzystują również Internet do prowadzenia e-handlu oraz korzystania z e-administracji, a także coraz powszechniej sięgają w celach biznesowych po media społecznościowe. Przykłady zagranicznych przedsiębiorstw pokazują jednak, że z Internetu i technologii mobilnych – można „wycisnąć” znacznie więcej. Jak wynika z międzynarodowego badania Symantec 2013 State of Mobility Survey, wdrażanie technologii mobilnych uważa za istotne aż 84 proc. innowacyjnych firm, a ich główną motywację w tej kwestii stanowią czynniki biznesowe. Firmy na całym świecie, niezależnie od ich wielkości, coraz częściej wykazują m.in. zainteresowanie tym, jak rozwiązania mobilne mogą zostać wykorzystane w produkcji.

Na polskim rynku liczba zainteresowanych takimi aspektami jest jeszcze umiarkowana, ale coraz więcej użytkowników zdaje sobie sprawę z tego, że wykorzystanie urządzeń mobilnych może przekładać się na konkretne zyski ekonomiczne, użytkowe lub związane z bezpieczeństwem. W 2014 r. wzrost zapotrzebowania na aplikacje mobilne widoczny był wśród polskich przedsiębiorstw przemysłowych m.in. z branży spożywczej, motoryzacyjnej czy energetycznej. Poprzeczka technologiczna w tym przypadku nie jest ustawiona szczególnie wysoko. Niemal każde urządzenie z dostępem do Internetu może stać się ważnym elementem procesu produkcji. Dostęp do aplikacji jest realizowany bezpośrednio z przeglądarki internetowej, a to oznacza, że nie ma potrzeby instalowania dodatkowego oprogramowania na urządzeniu mobilnym. Wymagania techniczne nie są specjalnie skomplikowane, np. w przypadku popularnego oprogramowania Wonderware InTouch Access Anywhere zarządzanie produkcją jest możliwe z poziomu dowolnego sprzętu, wyposażonego w przeglądarkę internetową obsługującą HTML5.

Mobilne biuro

W firmach usługowych i handlowych oraz w biurach firm produkcyjnych rozwiązania mobilne stosowane są już od dawna. Małe i większe przedsiębiorstwa mogą wybierać spomiędzy szerokiego wachlarza gotowych aplikacji, a także skorzystać z usług firm, przygotowujących dedykowane rozwiązania. Te najpopularniejsze służą przede wszystkim do:

• usprawnienia pracy biurowej – m. in. poprzez umożliwienie dostępu do kluczowych dla firmy dokumentów oraz ich edycji z wykorzystaniem urządzeń mobilnych, a także zdalnego dostępu do firmowych baz wiedzy, kalendarzy spotkań itp.,
• skrócenia czasu obiegu dokumentów – to przede wszystkim aplikacje pozwalające pracownikom, za pomocą tabletów i telefonów, na dopełnianie formalności służbowych, takich jak np. wypełnianie wniosków urlopowych czy rezerwacja sal konferencyjnych lub innych zasobów firmowych,
• usprawnienia komunikacji z klientem – dostęp do większości danych związanych z relacjami z klientami, m.in. do pełnej bazy kontrahentów, wszystkich notatek zapisanych w systemie, projektów sprzedażowych, zadań do wykonania czy bazy wiedzy przedsiębiorstwa,
• usprawnienia procesów dostawy towarów – to narzędzia pozwalające na szybką reakcję w przypadku zmieniającej się rzeczywistości, np. w momencie, gdy klient zgłasza, że towar nie dotarł na czas lub dostawa okazała się niekompletna; dzięki urządzeniom mobilnym można skorygować te kwestie bardzo szybko, bez konieczności zasiadania przed firmowym, stacjonarnym komputerem.

Fabryka w komórce

W przypadku zakładów przemysłowych rozwiązania oparte na technologiach mobilnych umożliwiają przede wszystkim nadzór i kontrolę systemów produkcyjnych, nawet podczas przebywania poza firmą. Do głównych korzyści, jakie przynosi wdrożenie takich systemów, można zaliczyć przyspieszenie i ułatwienie dostępu do informacji. Dostęp do danych produkcyjnych staje się możliwy z dowolnego miejsca, o dowolnej porze i z dowolnego urządzenia. Osoba odpowiedzialna za przebieg produkcji nie musi nawet znajdować się w fabryce, żeby wiedzieć, jak toczy się proces i jak wyglądają w czasie rzeczywistym jego najważniejsze parametry. Jednocześnie może nadal podejmować decyzje w oparciu o wgląd w aktualną sytuację. Rozwiązania mobilne gwarantują również większą elastyczność operatorów dzięki „odwiązaniu” ich od maszyny. Podstawowym narzędziem operatora przestaje być panel umieszczony na maszynie produkcyjnej. Może on więc swobodnie się przemieszczać, cały czas obserwując funkcjonowanie sprzętu za pomocą smartfona lub tabletu.

Aplikacje mobilne przyczyniają się też do wzrostu świadomości dotyczącej funkcjonowania przedsiębiorstwa wśród jego pracowników. Raporty dotyczące produkcji mogą być np. prezentowane na urządzeniach oddalonych od hali produkcyjnej, takich jak ekrany na stołówkach, a w przypadku problemu można szybko i sprawnie zwiększyć liczbę osób zaangażowanych w jego rozwiązanie. Dają także możliwość szybszej reakcji na sytuacje awaryjne. Ewentualne przestoje w produkcji, wynikające np. z awarii jakiegoś urządzenia, są widoczne natychmiastowo, a nie np. po pobraniu raportu dziennej produkcji. W związku z tym można szybciej podjąć działania, które zminimalizują straty, dokonać niezbędnych napraw lub przesunięć na linii produkcyjnej.

Przykładem takiej aplikacji jest Wonderware SmartGlance przeznaczony do zdalnego przeglądania raportów z takich źródeł, jak Wonderware Historian, Wonderware MES, bazy SQL, oprogramowanie wspierające protokół OPC HDA czy arkusze Microsoft Excel. Oprogramowanie umożliwia dostęp do korporacyjnych oraz produkcyjnych systemów baz danych. Dzięki oprogramowaniu Wonderware w zasadzie każde źródło informacji elektronicznych może zostać udostępnione do wglądu za pośrednictwem urządzeń 
mobilnych.

Automatycznie aktualizowane raporty wyświetlane są w graficznie zoptymalizowanym środowisku, przystosowanym do  szybkiego i łatwego przeglądania informacji, za pomocą tabelarycznych zestawień. Po zaznaczeniu wybranego parametru na ekranie telefonu możliwe jest śledzenie przebiegu zmian wartości w postaci trendów. Parametry można ze sobą porównać, nakładając dwa wykresy na jeden układ współrzędnych i wyświetlając je w postaci krzywej liniowej, wykresu słupowego lub diagramu kołowego.

Zaimplementowane w aplikacji opcje pozwalają użytkownikom na wysyłanie do innej osoby całych raportów lub ich fragmentów w formie zrzutu ekranowego, za pomocą wiadomości e-mail. Funkcjonalność umożliwia natychmiastowe podzielenie się wnioskami z innymi osobami, np. kierownikiem działu produkcji lub utrzymania ruchu, informując o aktualnej sytuacji w firmie.

Wonderware SmartGlance dostępny jest w formie usługi lub na zasadach licencji wieczystej. Rozwiązanie oparte na formie abonamentowej znacząco ogranicza koszty początkowe inwestycji związane z zakupem i konfiguracją infrastruktury, a także eliminuje niezbędne wydatki na utrzymanie i aktualizację oprogramowania w przy-
szłości.

Jak wdrożyć technologię mobilną w przedsiębiorstwie?

Potrzeba rozszerzenia funkcjonalności o mobilność, to przełamanie istotnej bariery w użytkowaniu przemysłowych systemów udostępniania informacji. W czasach smartfonów, tabletów i łatwości komunikacji międzyludzkiej, bycie on-line staje się oczywiste. Przeniesienie takich praktyk na grunt zawodowy jest tym samym już tylko wykorzystaniem umiejętności sprawdzających się przecież doskonale w naszym życiu codziennym. Polska branża produkcyjna bywa jednak dość konserwatywna. Jeszcze kilkanaście lat temu podawała w wątpliwość nawet możliwości komputerowego sterowania siecią przemysłową. Dlatego wdrażając technologie mobilne, przedsiębiorstwa sięgają w pierwszym rzędzie po rozwiązania hybrydowe. Takie systemy, łączące ze sobą funkcjonalność komputerów stacjonarnych i urządzeń mobilnych, sprawdzają się szczególnie przy nadzorze aplikacji, serwisu i analizy danych.

Jak podjąć właściwą decyzję? Wybierając konkretne rozwiązania, warto brać pod uwagę te, które gwarantują możliwość konfiguracji i dostosowania do indywidualnych potrzeb przedsiębiorstwa, a więc raczej aplikacje dedykowane niż sztywne, gotowe od początku do końca systemy. Wdrożenie dedykowanego systemu mobilnego zarządzania w firmie produkcyjnej wiąże się z wdrożeniem oprogramowania wizualizacyjnego, pozwalającego na monitorowanie wybranych procesów. Kolejnym etapem jest wgranie odpowiedniej licencji pozwalającej na dostęp do wizualizacji z poziomu urządzeń mobilnych i konfiguracja serwera terminalowego. Po tych czynnościach można już, na wybranych urządzeniach, śledzić za pośrednictwem przeglądarki informacje. Są one wyświetlane w formie ekranów wizualizacyjnych, wykresów lub danych liczbowych.

Wdrożenie aplikacji mobilnych powinno iść także w parze z przeformułowaniem procedur bezpieczeństwa w firmie. Sięgając po nowe technologie nie wolno zapominać, że niosą one ze sobą także nowe zagrożenia. Przedsiębiorstwa muszą być przygotowane na odpowiednie działania, m.in. w razie ewentualnego zgubienia czy kradzieży urządzeń mobilnych. Ważne jest także odpowiednie zdefiniowanie kręgu osób mających dostęp do kluczowych dla funkcjonowania firmy danych.

Wojciech Trojniar
specjalista ds. oprogramowania przemysłowego

Arkadiusz Rodak
specjalista ds. oprogramowania przemysłowego

ASTOR Sp. z o. o.

ul. Smoleńsk 29
31-112 Kraków
tel. 12 428 63 00
fax 12 428 63 09
e-mail: wojciech.trojniar@astor.com.pl,
arkadiusz.rodak@astor.com.pl
www.astor.com.pl

źródło: Automatyka 7-8/2015