Laboratorium Pomiarów Temperatury spółki CZAH-POMIAR nowoczesnym laboratorium wzorcującym

W 1970 r. przedsiębiorstwo przekształcone zostało w Centralne Zakłady Automatyzacji Hutnictwa „CZAH”. Po kolejnych przekształceniach własnościowych, z dniem 01.03.2000 r. powstała spółka CZAH–POMIAR Sp. z o.o. W 2000 r. w przedsiębiorstwie wdrożono system jakości. Obecnie firma posiada Certyfikat Zintegrowanego Systemu Zarządzania – Jakość, Środowisko, potwierdzający spełnianie wymagań norm PN-EN ISO 9001:2009 i PN-EN ISO 14001:2005.

Spółka CZAH–POMIAR otrzymała wiele nagród, wyróżnień i certyfikatów, w tym złoty certyfikat „Fair Play”. Ponadto wiele wyrobów uzyskało świadectwo jakości zdrowotnej wydane przez Państwowy Zakład Higieny w Warszawie, poświadczające dopuszczenie tych produktów do kontaktu z żywnością.

Asortyment produkcji obejmuje czujniki do pomiaru temperatury o różnej konstrukcji i różnym przeznaczeniu. Są to między innymi:

1. czujniki termoelektryczne (termopary), obejmujące zakres pomiarowy od –200 °C do 1600 °C,
2. czujniki rezystancyjne dla zakresu pomiarowego –100 °C do 550 °C.

Pełna oferta dostępna jest na stronie internetowej www.czah.pl.

Działające w ramach struktur spółki Laboratorium Pomiarów Temperatury spełnia wymagania normy PN-EN ISO/IEC 17025, co potwierdza otrzymany w 2004 r. certyfikat Akredytowanego Laboratorium Wzorcującego wystawiony przez Polskie Centrum Akredytacji w Warszawie.

Aktualny zakres akredytacji laboratorium obejmuje wzorcowanie następujących przyrządów:

1. termoelementy (termopary) wykonane z metali szlachetnych (termoelementy typu S, R, B),
2. termoelementy (termopary) wykonane z metali nieszlachetnych (termoelementy typu K, N, J, T, E),
3. pirometry, kamery termowizyjne, skanery liniowe,
4. termometry elektryczne, elektroniczne (także w siedzibie klienta),
5. wskaźniki i regulatory temperatury (także w siedzibie klienta),
6. symulatory (kalibratory) temperatury.

Obecnie w Polsce istnieje jedno tzw. pierwszorzędowe laboratorium wzorcujące, wykonujące w szerokim zakresie wzorcowanie termoelementów kontrolnych w wysokich temperaturach metodą punktów stałych, tj. Laboratorium Zakładu Fizykochemii Głównego Urzędu Miar w Warszawie.

Ponadto poza ww laboratorium na terenie Polski nie funkcjonuje laboratorium wykonujące wzorcowania kontrolnych czujników temperatury (odpowiednio czujników termometrów rezystancyjnych oraz termoelementów) w szerokim zakresie, tj. od temperatury ok. –40 °C do ok. 1600 °C. Chcąc wykonać wzorcowanie kontrolnych czujników temperatury, często koniecznym staje się zlecanie tej usługi kolejno do kilku laboratoriów. Wiąże się to ze znacznym wydłużeniem czasu realizacji wzorcowania czujnika w całym koniecznym dla niego zakresie, wzrostem kosztu wykonania usługi oraz zwiększeniem niebezpieczeństwa uszkodzenia czujnika w trakcie transportu między kolejnymi laboratoriami.

Ten fakt był inspiracją do stworzenia laboratorium porównywalnego do Laboratorium Zakładu Fizykochemii Głównego Urzędu Miar w Warszawie, na bazie istniejącego już w CZAH-POMIAR akredytowanego Laboratorium Pomiarów Temperatury, z wykorzystaniem posiadanej kadry specjalistów oraz długoletniego doświadczenia. Nadmienić wypada, że w latach poprzednich laboratorium firmy CZAH posiadało, jako jedyne w Polsce laboratorium spoza administracji miar, upoważnienie Prezesa GUM do wykonywania legalizacji termoelementów typu S i B.

Biorąc pod uwagę potrzeby klientów, na wniosek kierownictwa laboratorium, zarząd spółki CZAH-POMIAR podjął decyzję o utworzeniu w ramach istniejącego akredytowanego Laboratorium Pomiarów Temperatury pracowni wykonującej usługę wzorcowania termoelementów oraz czujników termometrów rezystancyjnych metodą punktów stałych. Jest to równoznaczne z dążeniem do uruchomienia akredytowanego laboratorium pierwszorzędowego, będącego laboratorium odniesienia dla laboratoriów wzorcujących, o zdolności pomiarowej CMC na poziomie wspomnianego wyżej laboratorium w Głównym Urzędzie Miar. Pozwoli to także na przeprowadzanie porównań międzylaboratoryjnych oraz skrócenie czasu oczekiwania na wykonanie wzorcowań.

Mówiąc o wzorcowaniu realizowanym metodą punktów stałych, należy wspomnieć, iż jest to najdokładniejsza metoda wzorcowania, opierająca się na wykorzystaniu przemian fazowych (topnienie, krzepnięcie, punkt potrójny) czystych metali i wody. Wzorcowane tą metodą kontrolne czujniki temperatury umieszcza się w specjalnych komórkach wypełnionych czystymi metalami (np. cynku, aluminium, miedzi). W trakcie podgrzewania lub chłodzenia komórek w specjalnych urządzeniach (piecach grzewczych, termostatach), zawarty w komórce metal zaczyna w ściśle określonej temperaturze topić się lub krzepnąć. Wykorzystując precyzyjne urządzenia sterujące systemem grzewczym/chłodzącym, można ten stan przemiany fazowej utrzymać przez kilka godzin. Temperatura topniejącego/krzepnącego materiału jest w tym czasie stała. Ponadto projekt zakłada opracowanie, testowanie i wdrożenie do eksploatacji zautomatyzowanego systemu komputerowego do kontroli i sterowania systemem oraz do wzorcowania.

Wyposażenie pracowni oparte zostało na urządzeniach takich renomowanych firm, jak FLUKE (Hart Scientific), Isotech, ASL, Tinsley, Agilent oraz ITR, i obejmuje wzorcowanie metodą punktów stałych w:

• punkcie potrójnym rtęci (–38,8344 °C),
• punkcie potrójnym wody (0,01 °C),
• punkcie topnienia galu (29,7646 °C),
• punkcie krzepnięcia cynku (419,527 °C),
• punkcie krzepnięcia aluminium (660,323 °C),
• punkcie krzepnięcia miedzi (1084,62 °C),
• oraz metodą drutową w punkcie topnienia palladu (1553,5 °C).

Posiadane wyposażenie pozwoli w przyszłości wykorzystać je również do bardzo dokładnego wzorcowania precyzyjnych termometrów elektrycznych i elektronicznych. Uruchomienie nowego laboratorium planowane jest na IV kwartał 2011 roku.

Osobą odpowiedzialną za stronę techniczną projektu
jest kierownik laboratorium Mariusz Mrowiec
CZAH-POMIAR Sp. z o.o.

źródło: CZAH-POMIAR