Zawód rzecznika patentowego

Zawód rzecznika patentowego jest zawodem zaufania publicznego, a sam tytuł „rzecznik patentowy” podlega ochronie prawnej. Rzecznicy patentowi oraz aplikanci (osoby będące w trakcie aplikacji) tworzą Polską Izbę Rzeczników Patentowych.

Pomoc prawna i pomoc techniczna

Zgodnie z art. 8 wspomnianej ustawy rzecznik patentowy świadczy pomoc prawną i techniczną. Pomoc prawna polega w szczególności na udzielaniu porad i konsultacji prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, badaniu stanu prawnego przedmiotów własności przemysłowej, zastępstwie prawnym i procesowym. Natomiast pomoc techniczna polega w szczególności na opracowywaniu opisów technicznych zgłoszeń do ochrony przedmiotów działalności twórczej przeznaczonych do przemysłowego wykorzystywania, badaniu zakresu ich ochrony i prowadzeniu poszukiwań dotyczących stanu techniki.

Rzecznik patentowy jako pełnomocnik

Rzecznik patentowy występuje jako pełnomocnik w postępowaniu przed Urzędem Patentowym, sądami i organami orzekającymi w sprawach własności przemysłowej, z wyjątkiem występowania w charakterze pełnomocnika w postępowaniu karnym i karnym skarbowym. Pełnomocnikiem może być od początku postępowania, ale jeśli zajdzie taka potrzeba, może również do niego dołączyć w trakcie trwania. Warto podkreślić, że rzecznik patentowy ma obowiązek wstrzymania się od przyjęcia zastępstwa lub udzielenia pomocy, jeżeli zastępował stronę przeciwną lub udzielił jej pomocy w tej samej sprawie bądź innej z nią związanej. Ważną kwestą jest również konieczność zachowania tajemnicy zawodowej wszelkich informacji, które rzecznik uzyskał w związku z wykonywaniem czynności zawodowych. Rzecznika patentowego nie można zwolnić z obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej co do faktów, o których dowiedział się, udzielając pomocy w sprawach własności przemysłowej.

Kto może zostać rzecznikiem?

Rzecznikiem patentowym może zostać osoba, która ma obywatelstwo państwa członkowskiego, ma pełną zdolność do czynności prawnych i korzysta z pełni praw publicznych, jest nieskazitelnego charakteru i swym dotychczasowym zachowaniem daje rękojmię prawidłowego wykonywania zawodu rzecznika patentowego. Musi mieć także ukończone magisterskie studia wyższe o kierunku przydatnym w wykonywaniu zawodu rzecznika patentowego, w szczególności techniczne lub prawnicze, oraz odbyć aplikację rzecznikowską i zdać egzamin.

Uprawnienia do wykonywania zawodu uzyskuje się po wpisaniu na listę rzeczników patentowych, która jest prowadzona przez Urząd Patentowy RP. O wpis na listę może ubiegać się osoba, która ukończyła aplikację rzecznikowską, przygotowującą aplikanta do samodzielnego i należytego wykonywania zawodu. Aby zostać aplikantem, należy zdać egzamin wstępny obejmujący zagadnienia związane z zadaniami rzecznika patentowego, podstawami prawa własności przemysłowej, elementami wiedzy technicznej elementami prawa konstytucyjnego, a także wykazać się znajomością jednego języka obcego – do wyboru angielskiego, francuskiego lub niemieckiego. Aplikacja trwa trzy lata, a prowadzi ją Krajowa Rada Rzeczników Patentowych. Każdego aplikanta prowadzi rzecznik patentowy, który zleca prace i zadania praktyczne do wykonania.

W celu potwierdzenia przygotowania do samodzielnego i prawidłowego wykonywania zawodu po ukończeniu aplikacji należy zdać egzamin końcowy. Egzamin taki obejmuje sprawdzenie wiedzy oraz umiejętności jej praktycznego zastosowania w zakresie prawa własności przemysłowej, w tym prawa europejskiego i międzynarodowego, prawa autorskiego, prawa cywilnego, gospodarczego i administracyjnego, postępowania administracyjnego, postępowania sądowoadministracyjnego oraz postępowania cywilnego, postępowania międzynarodowego w sprawach własności przemysłowej, a także metodyki wykonywania zawodu – wszczególności uzyskiwania, utrzymywania, wykonywania oraz dochodzenia praw odnoszących się do przedmiotów własności przemysłowej, zasad wykonywania zawodu rzecznika patentowego i zasad etyki rzecznikapatentowego.

Egzamin składa się z trzech części pisemnych i polega na sporządzeniu dokumentacji zgłoszenia wynalazku do ochrony, pisma procesowego w postępowaniu administracyjnym, sądowoadministracyjnym lub cywilnym oraz opinii na podstawie przedstawionego stanu faktycznego lub rozstrzygnięcia problemu prawnego na podstawie opisanego przypadku (kazusu).

Z praktyki rzecznika

Osoby kończące aplikację rzecznikowską i wykonujący później zawód rzecznika patentowego mają różne wykształcenie (prawnicze lub techniczne). Naturalny jest zatem późniejszy podział rodzaju wykonywanych zadań. Osoby z wykształceniem prawniczym koncentrują się na dziedzinie, na udzielaniu porad i konsultacji prawnych, sporządzaniu opinii prawnych. Osoby z wykształceniem technicznym skupiają się na opracowywaniu opisów technicznych zgłoszeń do ochrony przedmiotów działalności twórczej przeznaczonych do przemysłowego wykorzystywania, takich jak wynalazki, wzory użytkowe czy topografie układów scalonych. Ma to tę zaletę dla przedsiębiorców, że rzecznik, który przygotowuje opis z mechaniki, chemii czy elektroniki ma wykształcenie techniczne i rozumie techniczne, często bardzo zawiłe niuanse danego rozwiązania i potrafi bez bariery technicznej porozumiewać się z inżynierami z danej dziedziny, którzy przedstawiają dane rozwiązanie.

Rzecznicy z wykształceniem technicznym przeprowadzają badania patentowe dotyczące poszukiwania stanu techniki, tj. poszukiwania rozwiązań podobnych do przedstawionego im przez twórcę. Wykształcenie techniczne jest bardzo istotne dla zrozumienia i przeanalizowania rozwiązań ze stanu techniki, które przykładowo mogą opisywać rozwiązania podobne pod względem funkcji, sposobu działania oraz uzyskiwanego efektu technicznego jak rozwiązanie, z którym zgłasza się twórca.

Polservice

źródło: Automatyka 6/2018