Szesnaste spotkanie automatyków w Beskidzie Sądeckim

Konferencja Automatyków Rytro 2012 tradycyjnie odbyła się pod patronatem prof. dr. hab. inż. Ryszarda Tadeusiewicza – byłego rektora Akademii Górniczo-Hutniczej, obecnie kierownika Katedry Automatyki Wydziału Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Elektroniki AGH.

Organizatorami XVI Konferencji Automatyków – obok jej głównego inicjatora, Przedsiębiorstwa Usługowo-Produkcyjnego Skamer-ACM Sp. z o.o. z Tarnowa – byli:

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica – Kraków,
• Komitet Automatyki i Robotyki Polskiej Akademii Nauk – Wrocław,
• ABB Sp. z o.o. – Warszawa,
• Danfoss Poland Sp. z o.o. – Grodzisk Mazowiecki,
• Eaton Electric Sp. z o.o. – Gdańsk,
• Emerson Process Management Sp. z o.o. – Warszawa,
• Honeywell Sp. z o.o. – Warszawa,
• Jumo Sp. z o.o. – Wrocław,
• Krohne Sp. z o.o. – Gdańsk,
• Limatherm Sensor Sp. z o.o. – Limanowa,
• Lubuskie Zakłady Aparatów Elektrycznych Lumel SA – Zielona Góra,
• Technokabel SA – Warszawa,
• Turck Sp. z o.o. – Opole,
• Wika Polska SA – Włocławek.

Patronat naukowy nad konferencją objęła Akademia Górniczo-Hutnicza, Komitet Automatyki i Robotyki Polskiej Akademii Nauk, Politechnika Warszawska, Politechnika Rzeszowska oraz Politechnika Śląska.

W imieniu organizatorów uczestników konferencji przywitał wiceprezes i dyrektor techniczny firmy Skamer-ACM, Andrzej Turak, występujący w roli prowadzącego całe spotkanie. Jako pierwszy zabrał głos przedstawiciel nauki prof. zw. dr hab. inż. Ryszard Tadeusiewicz, który wygłosił referat „Komputerowe wspomaganie decyzji".

Budowane obecnie systemy automatyki generują sygnały sterujące, przetwarzają zebrane sygnały z urządzeń zewnętrznych, np. takich jak czujniki i przetworniki, i coraz częściej realizują komputerowe wspomaganie decyzji obsługującego system operatora. Jak powiedział prof. Tadeusiewicz, jest to jeszcze mało znany aspekt nowoczesnej automatyki i dlatego wygłoszonym referatem chciał zachęcić zebranych do bliższego poznania tej problematyki.

Mocną stroną systemów komputerowych jest magazynowanie informacji, i robią to na pewno lepiej niż człowiek. Natomiast ich słabą stroną jest korzystanie ze zgromadzonej wiedzy i wnioskowanie. W tym przypadku człowiek, który posiadałby wiedzę zmagazynowaną przez komputer, rozwiązałby dany problem szybciej i lepiej, zwłaszcza w przypadku problemu wymagającego twórczego myślenia. Właśnie ta luka w zaprogramowaniu kreatywnego myślenia uniemożliwia automatycznym systemom zastąpienie człowieka. Ten brak możliwości kreatywnego myślenia jest barierą dla systemów automatyki w zastępowaniu ludzi przy podejmowaniu decyzji tam, gdzie nie ma opracowanych procedur postępowania. Jest jednak dość duży obszar działania, w którym systemy automatyki mogą wspomagać menedżerów w tej roli, mogą również brać udział w procesach decyzyjnych dotyczących procesów produkcji, sterowania, leczenia, diagnozy itp. Właśnie takie sytuacje zostały zaprezentowane w referacie. Omówiony został proces decyzyjny i systemy wprowadzania decyzji oraz przedstawiono, jak ocenić jakość systemu ekspertowego (jakie stosować kryteria). Stosowanie systemów ekspertowych w nowoczesnej automatyce jest nieuniknione z uwagi na fakt, iż operator systemu musi rozwiązywać coraz bardziej złożone problemy decyzyjne.

Prof. dr hab. inż. Leszek Trybus w imieniu sześcioosobowego zespołu z Katedry Informatyki i Automatyki Politechniki Rzeszowskiej wygłosił referat „Uzupełnienia środowiska inżynierskiego CPDev dla programowania holenderskiego systemu sterowania statków Mega-Guard".

Środowisko inżynierskie CPDev (Control Program Developer), którego powstanie zainspirowane zostało podczas jednej z konferencji w Rytrze, to pakiet przeznaczony do programowania, symulacji off-line, konfiguracji komunikacji oraz uruchamiania on-line sterowników w rozproszonych systemach automatyki i pomiarów.

Pierwsza wersja CPDev do programowania sterowników PLC/PAC powstała w latach 2006/2007. Do programowania służy najbardziej uniwersalny język ST, ale posługują się jednak nim tylko odpowiednio przygotowani programiści. Obecnie z pakietu korzystają zakłady Lumel w systemie kontrolno-pomiarowym ze sterownikiem SMC oraz holenderska firma Praxis Automation Technology B.V. z Leidendorp w systemie Mega-Guard do automatyzacji i nawigacji statków.

Prof. Trybus omówił wstępne wyniki prac zmierzających do rozwoju środowiska CPDev w kontekście systemu Mega-Guard. Przedstawił również nowe edytory języków graficznych FBD, LD i SFC, których diagramy podlegają translacji do bazowego języka ST, a potem kompilacji do kodu wykonywalnego. Symulacja off-line jest rozszerzona o mechanizm pułapek ułatwiających znalezienie usterek. Obecnie CPDev jest uzupełniane o narzędzie wizualizacyjne, które będzie potrzebne w sterownikach z własnymi panelami HMI. Politechnika Rzeszowska i Praxis podpisały umowę o współpracy nad oprogramowaniem, aby rozwijać funkcjonalność środowiska CPDev implementowanego w Mega-Guard.

„Sztuczne serce jako obiekt sterowania, monitorowania i diagnozowania" to tytuł referatu przedstawionego przez kolejnego przedstawiciela nauki – prof. dr. hab. inż. Jana Macieja Kościelnego z Politechniki Warszawskiej.

Choroby układu krążenia są poważnym problem medycznym, dlatego też powstało wiele modeli matematycznych i fizycznych opisujących działanie tego układu oraz kilka urządzeń klinicznych wspomagających pracę serca. Urządzenia te podtrzymują funkcje życiowe do momentu przeszczepu lub regeneracji serca oraz podczas operacji. Stosuje się dwa rozwiązania – pompa krwi (niepulsacyjna lub pulsacyjna) jest włączona szeregowo lub równolegle do układu krążenia.

Fundacja Rozwoju Kardiochirurgii w Zabrzu opracowała system POLCAST do wspomagania komorowego, który składa się z pozaustrojowej komory serca POLVAD-MEV oraz jednostki sterująco-zasilającej POLPDU,

która kontroluje podstawowe parametry pracy urządzenia i sztucznej komory. W latach 2007–2011 Narodowe Centrum Badań i Rozwoju w ramach środków programu Polskie Sztuczne Serce finansowało „System monitorowania sztucznych serc CMS", którego koordynatorem był Instytut Automatyki i Robotyki Politechniki Warszawskiej. W ramach tej pracy opracowano prototyp sterownika POLPDU-601, który m.in. umożliwia zdalną diagnostykę sztucznego serca. Prof. Maciej Kościelny zreferował wyniki pracy zespołu.

Prof. dr hab. inż. Tadeusz Skubis z Instytutu Metrologii, Elektroniki i Automatyki Politechniki Śląskiej w Gliwicach wygłosił referat „Optymalizacja procesu projektowania napięciowych transformatorów pomiarowych".

Prof. Tadeusz Skubis na przykładzie procesu projektowania precyzyjnych transformatorów pomiarowych zaprezentował metodykę optymalizacji zagadnień inżynierskich, w których występują ograniczenia, a funkcje mają nieciągłości. Problematyka ta jest niezwykle ważna ze względu na kluczową rolę transformatorów precyzyjnych we współczesnych układach pomiarowych wielkości fizycznych. Dla powszechnie stosowanych transformatorów pomiarowych sieciowych (przekładników) określona jest klasa dokładności, podana w normie. W przyrządach pomiarowych nowej generacji, gdzie wymagana jest szczególna dokładność, transformatory wykonywane są indywidualnie, często w pojedynczych egzemplarzach, do konkretnego zastosowania, z uwzględnieniem szczególnych warunków, bądź są wykonywane manualnie, co znacznie podnosi koszt wykonania prototypu, a nie zapewnia optymalności konstrukcji.

Omówiony problem optymalizacji rozwiązano przy wykorzystaniu dostępnych technik oraz metod matematycznych. Wskazana została funkcja celu odzwierciedlająca całkowity koszt projektu napięciowego transformatora pomiarowego, oraz zostały przedstawione ograniczenia jakie należy nałożyć na funkcję kryterialną, aby określić zbiór dopuszczalnych rozwiązań problemu. Tak zdefiniowany problem klasyfikuje się wśród problemów optymalizacji nieliniowej z ograniczeniami.

Po sesji naukowej rozpoczęła się część konferencji przeznaczona dla firm-organizatorów. Firmowe prezentacje odbywały się w kolejności alfabetycznej według schematu:

1. krótka prezentacja firmy,
2. przedstawienie oferty firmy w telegraficznym skrócie,
3. hit w ofercie,
4. aplikacje, którymi warto się pochwalić,
5. co wyróżnia firmę na tle konkurencji,
6. plany firmy na najbliższe lata.

Wszystkie firmy miały do dyspozycji określony czas, w którym musieli zmieścić się prelegenci. Podział czasu między poszczególnymi punktami był dowolny – do uznania przedstawicieli firm. Rygorystycznie kontrolowano czas łączny. Dzięki takiemu schematowi, prezentacje były dynamiczne, a słuchacze mogli w prosty sposób dokonywać porównań pomiędzy firmami.

Więcej szczegółowych informacji na temat oferty firm-organizatorów konferencji można znaleźć w miesięczniku PAR 5/2012.

Pierwszy dzień konferencji zakończył uroczysty bankiet, a wszyscy goście szybko zapomnieli o wielogodzinnych prelekcjach słuchając występów kabaretu Młodych Panów, piosenek w wykonaniu Sylwii Grzeszczak z zespołem i muzyki zespołu Omen-Band.

Drugi dzień konferencji każdy uczestnik mógł sobie zaplanować według własnego uznania, zapoznając się z interesującymi go tematami. W dwóch salach odbywały się prezentacje firm-organizatorów oraz bloki dyskusyjne. Stoiska firm-organizatorów ulokowano w głównej sali konferencyjnej. Przy stoiskach można było porozmawiać z przedstawicielami, zapytać o szczegóły techniczne produktów, otrzymać odpowiednie materiały katalogowe bądź wyjaśnić konkretny problem techniczny.

W pierwszej sali konferencyjnej prezentowano tematy:

• Rodzina pozycjonerów FIELDVUE. Nowa generacja pozycjonerów DVC6200 – Emerson
• Lider mechanicznego pomiaru poziomu – prezentacja oferty, narzędzia wsparcia technicznego – Wika Polska
• Zawsze on-line, czyli dlaczego warto mieć nowy data logger z serwerem www SM61 w swojej firmie – Lumel
• Istota diagnostyki w układach elektrycznych i jej realizacja w oparciu o innowacyjny system SmartWire-DT firmy Eaton Electric – Eaton Electric
• Pomiary ciśnienia w ofercie Limatherm Sensor – Limatherm Sensor
• Przepływomierz wirowy i kryza – porównanie – Krohne Polska.
• Spotkanie zakończył blok dyskusyjny pt. „Aparatura kontrolno-pomiarowa i systemy sterowania".

W drugiej sali konferencyjnej odbywały się następujące prezentacje:

• Nowości w ofercie Jumo:
  • System Jumo mTRON T
  • Czujniki temperatury Wtrans do stref zagrożonych wybuchem
  • Przetworniki z interfejsem USB, seria dTRANS T05
  • Termostaty serii frostTHERM
  • Sterowniki mocy grzania TYA 201/TYA 202
• Aktywny Filtr VLT AAF. Aktualna oferta Automatyki Przemysłowej Danfoss – Danfoss Poland
• ACS880 – nowa seria napędów NN w ofercie ABB. Filtry aktywne – współczesne rozwiązywanie problemów jakości energii elektrycznej w sieciach zasilających – ABB
• Sterownik HC900 we współpracy z urządzeniami spełniającymi normy AMS2750D – Honeywell
• Kable i przewody dla automatyki – Technokabel
• Przemysłowa sygnalizacja i oświetlenie LED – Turck.

„Napędy i instalacje elektryczne" to temat bloku dyskusyjnego zamykającego spotkanie.

Konferencję zakończył obiad w „Karczmie nad potokiem", podczas którego przygrywała góralska kapela. Główny organizator konferencji, Skamer-ACM, żegnał zaproszonych gości, zapraszając na kolejne spotkanie za rok.

Jolanta Górska-Szkaradek, PAR