Wyzwania prawne dla bliskiej ery pojazdów elektrycznych

Coraz bardziej uciążliwym problemem w miastach jest nienaturalne zjawisko atmosferyczne nazywane smogiem (od angielskich słów smoke – dym i fog – mgła). Ostatni raport Światowej Organizacji Zdrowia (ang. World Health Organization, WHO), dotyczący zanieczyszczenia powietrza na świecie (WHO Airpollution Report), porównuje wskaźnik jego zanieczyszczenia (PM10 i PM2,5) w 795 miastach w 67 państwach w latach 2008–2013. Polska znalazła się w tym raporcie na 20. miejscu wśród najbardziej zanieczyszczonych państw świata, przy czym najwyższy poziom zanieczyszczeń powietrza stwierdzono w Krakowie (roczne stężenie pyłu zawieszonego PM10 wyniosło 64  µg/m³). Akcje takie jak dzień bez samochodu czy dni darmowej komunikacji miejskiej to jedynie działania doraźne. Dla trwałego rozwiązania problemu smogu istotna jest m.in. minimalizacja liczby pojazdów spalinowych.

Plan Rozwoju Elektromobilności

We wrześniu 2016 r. Ministerstwo Energii przedstawiło do konsultacji Plan Rozwoju Elektromobilności, który zakłada:

• stworzenie warunków dla rozwoju elektromobilności,
• rozwój przemysłu związanego z elektromobilnością,
• stabilizację sieci elektroenergetycznej.

Obszarami interwencji publicznej będą:

• pojazdy elektryczne w miastach przyszłości,
• rozwój rynku pojazdów, korzyści dla użytkowników, finansowanie rozwoju przemysłu.

Konieczne staje się podjęcie wyzwań technologicznych w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego, zastąpienia silnika spalinowego silnikiem elektrycznym, podniesienia wydajności akumulatorów oraz zapewnienia infrastruktury opomiarowania i ładowania. W tym obszarze nieodzowne będą zmiany prawa energetycznego w zakresie lokalizacji punktów ładowania i mocy ładowania oraz możliwości elastycznego zarządzania czasem ładowania, a także stworzenie systemu elektromobilności.

W związku z koniecznością transpozycji Dyrektywy 2014/94/UE, mającej na celu wsparcie zastosowanie paliw alternatywnych w transporcie, w Ministerstwie Energii zostały przygotowane projekty:

• ustawy o elektromobilności (planowany termin przyjęcia projektu ustawy przez Radę Ministrów to I kwartał 2017 r.),
• ustawy o zmianie ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz ustawy Prawo energetyczne (prace zostały wstrzymane do czerwca 2017 r.),
• Planu Rozwoju Elektromobilności w Polsce.

Etapy rozwoju elektromobilności

Etap I 2016–2018

Początkowa faza rozwoju elektromobilności przewiduje wdrażanie programów pilotowych, w ramach których powstaną pierwsze prototypy pojazdu elektrycznego dostosowanego do potrzeb polskiego i europejskiego rynku.

Przewidywany zakres zmian w prawie to:

• przygotowanie Krajowych ram polityki rozwoju paliw alternatywnych w związku z Dyrektywą 2014/94/UE, która nakłada na państwa członkowskie obowiązek opracowania krajowych ram polityki w zakresie rozwoju rynku w odniesieniu do paliw alternatywnych w sektorze transportu i rozwoju właściwej infrastruktury,
• integracja pojazdów elektrycznych z siecią oraz wskazanie instrumentów rozwoju infrastruktury łado­wania.

Krajowe ramy polityki rozwoju infrastruktury paliw alternatywnych, przekazane pod obrady Rady Ministrów, są dokumentem wskazującym cele i instrumenty wsparcia rynku i infrastruktury energii elektrycznej oraz gazu ziemnego, stosowanych w transporcie drogowym oraz wodnym.

Krajowe ramy zawierają:

• ocenę stanu i możliwości rozwoju rynku paliw alternatywnych w sektorze transportu,
• określenie celów infrastruktury:
  • ładowania pojazdów elektrycznych,
  • tankowania gazu ziemnego (CNG, LNG),
  • rynku pojazdów napędzanych tymi paliwami,
• propozycje instrumentów niezbędnych do osiągnięcia celów Krajowych Ram o raz Planu Rozwoju Elektromobilności, instrumenty zmieniające bądź ustanawiające nowe przepisy techniczne oraz instrumenty podatkowe, wskazanie instrumentów wsparcia finansowego dla infrastruktury i rynku pojazdów,
• wykaz aglomeracji, w których mają powstać punkty ładowania pojazdów elektrycznych i punkty tankowania CNG.

Dalsze zapowiadane zmiany to wprowadzenie ograniczenia liczby pojazdów spalinowych. Krajowe ramy nie nakładają jednak na przedsiębiorców nowych obowiązków. Wymiana floty przez przedsiębiorców powinna następować w sposób naturalny. Jedynie w przypadku przedsiębiorców realizujących usługi publiczne proponowane jest nałożenie na nich obowiązku wykorzystania pojazdów niskoemisyjnych.

W tym etapie powinno również nastąpić powołanie Operatora Informacji Pomiarowej, czyli instytucji odpowiedzialnej za agregowanie i udostępnianie informacji o zachowaniach wszystkich użytkowników sieci elektroenergetycznej, przy czym przygotowywana regulacja powinna uwzględniać bezpieczeństwo danych poprzez wdrożenie standardów bezpieczeństwa ochrony danych pomiarowych i zasad bezpieczeństwa teleinformatycznego.

Ustawa o elektromobilności powinna określić zasady sprzedaży usługi ładowania pojazdów elektrycznych, działania podmiotów na rynku paliw alternatywnych oraz informowania konsumentów, a także przepisy techniczne dotyczące infrastruktury transportu elektrycznego i gazu ziemnego (CNG i LNG).

Projekt ustawy o zmianie ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz ustawy Prawo energetyczne zakłada powołanie Funduszu Niskoemisyjnego Transportu, który będzie wspierał finansowo rozbudowę infrastruktury umożliwiającej stosowanie biokomponentów, biopaliw ciekłych, innych paliw odnawialnych oraz paliw alternatywnych w transporcie.

Etap II 2019–2020

Etap II zakłada budowę w aglomeracjach wspólnej infrastruktury zasilania pojazdów elektrycznych i zasilanych gazem ziemnym, przy czym przewidywana jest synergia infrastruktury obu typów paliw. Ponadto w tym etapie, na bazie opracowanych w I etapie prototypów, ma zostać uruchomiona produkcja krótkich serii pojazdów elektrycznych. Oczekiwany jest także rozwój usług car-sharingu.

Etap III 2020–2025

Celem sformułowanym dla ostatniej fazy rozwoju elektromobilności jest wytwarzanie przez polski przemysł podzespołów elektrycznych pojazdów, pojazdów elektrycznych oraz oprzyrządowania i infrastruktury. Istotna będzie także rozbudowa instrumentów finansowania rozwoju przemysłu oraz regulacji dotyczących systemów inteligentnego opomiarowania i wprowadzenia układu pomiarowo-rozliczeniowego, umożliwiającego korzystanie z taryfy dynamicznej (zmieniającej się w czasie rzeczywistym w zależności od poziomu obciążenia sieci elektroenergetycznej).

W tym etapie przewidziano również wprowadzenie zmian w podatku akcyzowym, podatku VAT, w zakresie amortyzacji pojazdów elektrycznych, a także możliwość wprowadzenia opłat związanych z ceną i emisyjnością pojazdu samochodowego. W styczniu tego roku Ministerstwo Energii, Ministerstwo Rozwoju oraz Polski Fundusz Rozwoju i Związek Miast Polskich podjęli wspólną inicjatywę na rzecz rozwoju transportu miejskiego opartego na elektrycznych autobusach. Program e-BUS zakłada, że do 2025 r. powstanie polski rynek autobusów elektrycznych o wartości co najmniej 2,5 mld zł rocznie. Niewątpliwie wprowadzane zmiany przyczynią się do rozwoju nowych branż i usług związa­nych z elektromobilnością.

źródło: Automatyka 3/2017