Od czego rozpocząć wdrożenie systemu MES?

Wdrożenie systemu MES powinna poprzedzać szczegółowa analiza procesu produkcyjnego i wytypowanie tych obszarów, które nie działają w sposób zadawalający. Identyfikacja wąskich gardeł jest konieczna aby stwierdzić, czy wdrożenie systemu MES może realnie przyczynić się do rozwiązania istniejących problemów i czy w ogóle jest potrzebne. Na tym etapie, przydatne jest określenie mierzalnych celów wdrożenia, np. w postaci zmniejszenia ilości strat produkcyjnych, podniesienia wartości wskaźnika OEE czy pozyskania narzędzia do rejestrowania i gromadzenia informacji o genealogii produktu. Analiza przedwdrożeniowa przeprowadzona przez dostawcę systemu MES powinna gwarantować, że zaoferowane rozwiązanie zarówno swoim zakresem i funkcjami będzie w pełni odpowiadało potrzebom naszego zakładu produkcyjnego. Rezultatem analizy przedwdrożeniowej jest koncepcja wdrożenia, określająca szczegółowo sposób, w jaki system ma pracować/działać i spełniać stawiane mu wymagania.

Wybór funkcji systemu MES 

Dostępne na rynku systemy MES znacząco różnią się od siebie liczbą dostępnych funkcji i możliwościami. Do listy potencjalnych funkcji systemów tej klasy należą m.in.: 

• Wizualizacja i nadzór nad realizacją procesu produkcji 
• Automatyczne obliczenie kluczowych wskaźników efektywności (jak OEE)
• Śledzenie historii produktu (genealogia produkcji)
• Elektroniczny obieg dokumentów – wyeliminowanie papierowej dokumentacji w postaci instrukcji stanowiskowych, list kontrolnych czy kart rozliczenia produkcji. Pozwala to zaoszczędzić czas i koszty związane z prowadzeniem dokumentacji oraz ograniczyć ilość błędów w gromadzonych danych.
• Zarzadzanie listami materiałowymi (BOM)
• Szybkie przekazywanie zleceń na stanowiska produkcyjne
• Nadzór nad jakością produktów
• Utrzymanie ruchu (UR) – organizacja pracy działu utrzymania ruchu, rejestrowanie i gromadzenie informacji o awariach i usterkach, zarządzanie infrastrukturą UR
• Logistyka produkcji – przepływ materiałów wewnątrz hali produkcyjnej, kontrola zaopatrzenia stanowisk produkcyjnych w potrzebne komponenty i materiały
• Konfigurowalność – możliwość definiowania w systemie maszyn, zleceń produkcyjnych, receptur, jednostek etc.
• Analiza zgromadzonych danych i raportowanie

W tym miejscu należy podkreślić, że w praktyce nie spotyka się dwóch identycznych fabryk i systemów produkcyjnych. Dlatego nawet najbardziej rozbudowany system MES może nie zaspokajać wszystkich, specyficznych potrzeb danego przedsiębiorstwa. Z tego powodu ważne jest, aby dostawca oprogramowania dysponował kompetentnym działem rozwoju, który posiada doświadczenie w wykonywaniu modyfikacji i dostosowywaniu systemu do indywidualnych potrzeb. 

Przygotowanie pracowników 

Projekt wdrożeniowy powinien być poprzedzony szeroką akcją informacyjną, mającą zapoznać pracowników, a w szczególności kluczowych użytkowników systemu, z powodami i oczekiwanymi korzyściami wdrożenia. Pozwoli to przełamać obawy związane ze zmianą, które mogą negatywnie odbić się na późniejszej pracy z systemem i na rezultatach wdrożenia. Do wyboru systemu MES dobrze jest włączyć kierownictwo wszystkich działów (utrzymania ruchu, planowania), których funkcjonowanie ulegnie zmianie w wyniku wdrożenia. Możliwość partycypowania przy wyborze rozwiązania, pozwoli łatwiej uzyskać ich akceptację. Nie można również zapomnieć o zorganizowaniu dla wszystkich użytkowników systemu szkoleń o odpowiedniej jakości.   

Przygotowanie i skonfigurowanie infrastruktury technicznej 

System MES wymaga zastosowania serwera o odpowiednich parametrach. Serwer może znajdować się zarówno w siedzibie firmy użytkującej system, jak i dostawcy systemu, jeśli świadczy ona usługi w modelu SaaS. Poza serwerem system MSE wymaga lokalnej sieci komputerowej (LAN), umożliwiającej wymianę informacji między stanowiskami produkcyjnymi i bazami danych systemu. Zakłady produkcyjne, ze względu na swoją kubaturę i wyposażenie, wymagają zazwyczaj łącznego zastosowania sieci przewodowej i bezprzewodowej (WLAN). Instalacja szczególnie tej drugiej może być utrudniona, m.in. z powodu negatywnych oddziaływań niektórych materiałów (ołów, papier), topografii obiektu czy interferencji ze strony innych sieci lub urządzeń. Warto zatem, aby za budowę sieci odpowiadał  bezpośrednio dostawca systemu MES, albo firma która ma bardzo duże doświadczenie w wykonywaniu  podobnych instalacji. 

Kolejnym elementem, niezbędnym przy implementacji oprogramowania MES, jest zapewnienie pracownikom komunikacji z systemem w postaci terminali stanowiskowych, stacjonarnych lub mobilnych. O wyborze konkretnego modelu panelu operator powinien decydować m.in. poziom ekspozycji urządzenia na zanieczyszczenia. Również w tym przypadku, przydatna jest pomoc firmy dostarczającej system MES.

Jeżeli zakres wdrażanego systemu MES ma obejmować monitorowanie pracy maszyn produkcyjnych (SCADA - Supervisory Control And Data Acquisition), zachodzi konieczność skomunikowania tych maszyn z systemem za pośrednictwem sterowników PLC lub modułów kontrolno-pomiarowych, wyposażonych w protokoły komunikacyjne. W sytuacji, kiedy wybrany system MES nie posiada sterowników komunikacyjnych, które pozwalają obsłużyć wszystkie stosowane w obrębie hali protokoły komunikacyjne, potrzebna jest instalacja serwera OPC (OLE for Process Control), pozwalającego zintegrować całą komunikację.

Opcjonalna integracja z innymi systemami

Integracja z pozostałymi systemami w zakładzie często przynosi efekt synergii. Na etapie poprzedzającym wdrożenie, warto zastanowić się z jakimi innymi systemami (obecnymi lub planowanymi) i w jakim zakresie oprogramowanie MES powinno móc się komunikować. Systemy MES są najczęściej integrowane z systemami typu:

• Planowanie i harmonogramowanie produkcji (APS - Advanced Planning and Scheduling) – integracja umożliwia komunikację pomiędzy działami produkcji i planowania, zapewniając im bieżące informacje o planie i stopniu jego realizacji. Dostawcy zaawansowanych systemów MES, często posiadają rozwiązania APS oferowane na zasadzie dodatkowego modułu.  
• System magazynowy (WMS - Warehouse Management System) – zapewnienie efektywnej logistyki produkcji, w tym zaopatrzenia stanowisk (gniazd) produkcyjnych. 
• ERP (Enterprise Resource Planning) – dzięki systemowi MES system ERP zawiera aktualne i rzeczywiste dane dotyczące zrealizowanej produkcji

Wykonanie interfejsu pomiędzy poszczególnymi systemami, wymaga współpracy między dostarczającymi je firmami informatycznymi. Przed wdrożeniem programu MES dobrze jest dowiedzieć się, jakie doświadczenie we współpracy z innymi systemami ma jego dostawca.     

Wdrożenie systemu MES jest procesem złożonym i wymagającym dużej dbałości o detale. Na każdym jego etapie, konieczna jest ścisła współpraca i zaufanie między jego stronami, dlatego tak istotne jest wybranie wiarygodnego dostawcy, zdolnego do realizacji projektu w sposób kompleksowy.

www.quantum-software.com

źródło: Quantum Qguar