Sygnalizacja i oświetlenie w przemyśle

Ocena stanu procesu technologicznego w czasie rzeczywistym stała się możliwa dzięki wyposażaniu nowoczesnych maszyn, urządzeń i całych linii technologicznych w kolumny sygnalizacyjne, wyświetlacze oraz panele z graficznymi interfejsami użytkownika.

Kolumny sygnalizacyjne

Punkt 1.7.1.2 Urządzenia ostrzegawcze Dyrektywy 2006/42/WE dotyczącej maszyn brzmi: „W przypadku, gdy zdrowie i bezpieczeństwo osób może być zagrożone przez defekt w działaniu maszyny pozostawionej bez nadzoru, maszyna musi być wyposażona w odpowiednią dźwiękową lub optyczną sygnalizację ostrzegawczą. (…) Operator musi mieć zawsze możliwość sprawdzenia działania urządzeń ostrzegawczych”.

Sygnalizacja wizualna oraz dźwiękowa należą do najbardziej popularnych form informowania operatorów o stanie procesu technologicznego, ze względu na szybkość i prostotę działania. Generują czytelny i prosty komunikat dotyczący przebiegu procesu, w następstwie czego obsługa może skutecznie podejmować odpowiednie działania.

Do tego typu urządzeń należą kolumny sygnalizacyjne, umieszczone na maszynach i urządzeniach pracujących na halach produkcyjnych. Najważniejszymi funkcjami, które realizują kolumny sygnalizacyjne są: informowanie o występowaniu stanów alarmowych oraz konieczności interwencji obsługi. Jednak wieże sygnalizacyjne mogą nie tylko wskazywać stan instalacji, ale również to, czy dostęp do strefy zagrożonej, w której należy dokonać niezbędnych czynności, jest w danej chwili przyznany.

Kolumny sygnalizacyjne na ogół budowane są  z odpornych na uszkodzenia materiałów, do których zalicza się poliwęglan. Wybierając model kolumny sygnalizacyjnej należy zwrócić uwagę na stopień ochrony urządzenia, który pozwoli dopasować kolumnę do warunków pracy. Wieże sygnalizacyjne LED CleanSIGN firmy Werma, o stopniu ochrony IP67 zostały specjalnie zaprojektowane i zbudowane do użytku w pomieszczeniach czystych, w branżach higienicznej i spożywczej.

Producenci i dystrybutorzy oferują kolumny sygnalizacyjne, które można montować w orientacji pionowej lub poziomej. Dostawcy oferują także akcesoria dedykowane poszczególnym modelom kolumn sygnalizacyjnych, przydatne podczas montażu na obudowie maszyny czy urządzenia lub na słupku w bezpośrednim ich sąsiedztwie.

Akty prawne

Oprócz wymienionej Dyrektywy, wskazówki dotyczące sposobu sygnalizacji za pomocą kolumn zawierają następujące akty prawne:

• PN-EN 981+A1:2010 Bezpieczeństwo maszyn. System dźwiękowych i wizualnych sygnałów niebezpieczeństwa oraz sygnałów informacyjnych.
• PN-EN 842+A1:2010 Bezpieczeństwo maszyn. Wizualne sygnały niebezpieczeństwa. Ogólne wymagania, projektowanie i badanie.
• PN-EN 61310-1:2009 Bezpieczeństwo maszyn. Wskazywanie, oznaczanie i sterowanie. Część 1: Wymagania dotyczące sygnałów wizualnych, akustycznych i dotykowych.
• Szczegółowe zasady stosowania znaków i sygnałów bezpieczeństwa Dz.U. z dnia 28.06.2002 r.

Według Rozdziału 4 ostatniego wymienionego aktu: „Światło emitowane (…) powinno kontrastować odpowiednio z otoczeniem i warunkami jego stosowania; nie może ono być zbyt silne, aby nie powodowało olśnienia, ani zbyt słabe, aby nie powodowało złej widoczności sygnału”, a „jeżeli urządzenie może wysyłać sygnał świetlny ciągły i przerywany – sygnał przerywany powinien być używany do informowania o większym niebezpieczeństwie lub o pilniejszej potrzebie interwencji albo podjęcia określonej akcji, niż to wskazuje sygnał ciągły. Czas trwania każdego błysku i częstotliwość błysków w sygnale przerywanym powinny być tak dobrane, aby zapewnić dobrą percepcję informacji”. Ponadto: „Jeżeli sygnał świetlny przerywany jest używany zamiast lub razem z sygnałem dźwiękowym, kod tego sygnału powinien być taki sam”.

Modułowość budowy

Kolumny sygnalizacyjne mają najczęściej budowę modułową. Moduły mają charakter świetlny lub dźwiękowy. Wybór konkretnych modułów pozwala dostosować je do danej aplikacji.

Moduły świetlne kolumn sygnalizacyjnych występują w pięciu podstawowych barwach:

• czerwonej – informującej o sytuacji awaryjnej lub zagrożeniu dla pracownika, wymagających zatrzymania procesu produkcyjnego;
• żółtej – wiążącej się z ostrzeżeniem dotyczącym stanu danego urządzenia, wymagającym interwencji obsługi;
• zielonej – sygnalizującej prawidłowe działanie urządzenia;
• białej oraz niebieskiej – wskazujących na konieczność interwencji obsługi, która nie jest związana z sytuacjami przypisanymi do barw czerwonej oraz żółtej.

Moduły mogą nadawać sygnał ciągły, błyskowy, stroboskopowy lub obrotowy. Najprostszą formą sterowania każdym z modułów jest stosowanie sygnałów cyfrowych.

Uzupełnieniem modułów wizualnych może być moduł dźwiękowy, który montuje się najczęściej bezpośrednio nad modułami świetlnymi. Moduły dźwiękowe nadają dźwięki o głośności do 90–100 dB, a ich zadaniem jest sprawniejsze dotarcie do operatora oraz wzmocnienie przekazu. Łatwiejsza jest lokalizacja miejsca występowania problemu lub urządzenia wymagającego interwencji.

Alternatywą dla sygnalizatorów modułowych jest programowalny, wielobarwny wskażnik LED K-100 znajdujący się w ofercie firmy Turck. Komponent wystepuje w dwóch konfiguracjach. Pierwsza z nich Pro Daylight Visible ma konstrukcję zapobiegającą fałszywemu odbiorowi sygnału świetlnego w świetle słonecznym, 12 opcji dźwiękowych i trzy opcje kolorów – zielony, żółty i czerwony. Druga – K100 Pro – wyposażona jest w soczewkę, która wydaje się biała, gdy jest nieaktywna, tym samym zapobiegając zafałszowanemu odbiorowi sygnałów świetlnych. Ma także 14 opcji animacji, które mogą być używane do sygnalizacji statusu maszyny. Wszystkie sygnalizatory serii K-100 mają wysoki stopień ochrony IP66. Dedykowane oprogramowanie Pro Editor firmy Banner umożliwia programowanie stanów, kolorów i animacji sygnalizatora.

Przy wyborze kolumny sygnalizacyjnej warto zwrócić uwagę na dostępne u niektórych producentów wersje kompaktowych wieżyczek, które spełniają pewne założenia aplikacyjne. Ich zastosowanie jest z reguły tańszym rozwiązaniem. W ofercie firmy Astat można znaleźć kolumny sygnalizacyjne zarówno w wersji kompaktowej, jak i modułowej, ponadto dostępne są wszelki niezbędne akcesoria oraz systemy Andon, czyli kolumny sygnalizacyjne z kompletnymi kasetami sterowniczymi, za pomocą których można uruchamiać odpowiednie sekcje wieżyczek sygnalizacyjnych.

Przeglądu wybranych kolumn sygnalizacyjnych różnych producentów i dystrybutorów dokonano w formie tabelarycznej, porównując ich podstawowe parametry i funkcjonalności.

Lampki i przyciski

Na obudowach maszyn i urządzeń umieszczonych w ciągach produkcyjnych, na pulpitach i kasetach sterowniczych można spotkać lampki i podświetlane przyciski, które sygnalizują stan procesu technologicznego, stan określonego obwodu elektrycznego, stan pracy maszyny lub informują o nagłych zdarzeniach, jak usterka czy zagrożenie. Wspomniane komponenty mogą informować o konieczności podjęcia interwencji przez operatora w celu potwierdzenia wykonania określonej czynności lub akceptacji kontynuacji procesu technologicznego po spełnieniu określonych warunków. Podczas doboru lampek i przycisków należy pamiętać o tym, że muszą one mieć odpowiedni stopień ochrony i wykazywać się stosowną odpornością mechaniczną, ze względu na częsty bezpośredni kontakt z operatorem. Lampki i przyciski występują w kolorach tożsamych, co moduły opisywanych już wcześniej kolumn sygnalizacyjnych.

Lampki sygnalizacyjne można znaleźć w ofercie wielu firm działających w branży automatyki np. Astat (Giovenzana), Eaton (serie RMQ i RMQ Titan), Schneider Electric (serie Harmony XB4 z metalu i Harmony XB5, XB7 wykonane z plastiku) czy Siemens (Sirius Act).

Interfejsy graficzne

Istnieje możliwość wykorzystania interfejsów graficznych do sygnalizowania różnych zdarzeń w procesach przemysłowych. Graficzne interfejsy użytkownika mogą zawierać pola, w których wyświetlane są istotne komunikaty na temat stanu maszyny czy urządzenia. Mogą one dotyczyć informacji o wystąpieniu awarii, zakończeniu etapu produkcyjnego czy o zatrzymaniu awaryjnym procesu. Innym sposobem sygnalizacji są kontrolki, które zmieniają kolor w zależności od stanu danego czujnika czy sekcji. Kontrolki mogą przybierać różne kształty i formy, a znaczenie kolorów, z których korzystają jest zazwyczaj intuicyjne. Przykładowo kolor czerwony powinien być zarezerwowany do oznaczenia wystąpienie błędu, sytuacji awaryjnej lub braku sygnału, żółty – ostrzeżenia, zielony – prawidłowego funkcjonowania, przyzwolenia na jakieś działanie. Interfejs może również zawierać wirtualną formę kolumn sygnalizacyjnych.

Każdy z paneli zawiera dedykowane oprogramowanie oferowane przez producenta, które służy projektowaniu interfejsu i pozwala na korzystanie z bibliotek elementów, również tych odpowiedzialnych za sygnalizację. Panele w zależności od wybranego modelu mogą być dotykowe (GOT 2700 firmy Mitsubishi Electric, eMT3000 z oferty Multiproject, Magelis GTO firmy Schneider Electric), obsługiwane za pomocą klawiatury (IT 105 TK z oferty Sabur) lub jednocześnie dotykowe i wyposażone w klawiaturę (Simatic ComfortPanel z portfolio firmy Siemens). Każda z serii produktowych ma panele z ekranami o ściśle określonych wymiarach, obsługiwanych rozdzielczościach, ilości pamięci, portów, gniazd i slotów.

Nieco uproszczoną wersję paneli stanowią kilkuwersowe wyświetlacze tekstowe. Te mogą prezentować teksty komunikatów, których treści są formą sygnalizowania występowania zdarzeń na danej maszynie lub urządzeniu. Takim panelem jest model VT50 znajdujący się w ofercie firmy Sabur (dwuwierszowy, pięć przycisków funkcyjnych) czy SH-300 – firmy Array (wyświetlacz graficzno-znakowy, 20 programowalnych przycisków).

Kolejną grupę paneli, na których można sygnalizować operatorowi wystąpienie zdarzeń są panele mobilne, czyli np. tablety czy smartfony. Mobilna wersja umożliwia obserwację przebiegu procesu i sterowanie systemem z dowolnego miejsca. Jest to szczególnie użyteczne, gdy układy automatyki pracują w ekstremalnych warunkach środowiskowych, np. dużym zapyleniu, strefach zagrożonych wybuchem, w wysokiej lub niskiej temperaturze. Aplikacja na panelu mobilnym powinna być odpowiednio zabezpieczona przed możliwością sterowania przez nieupoważnione osoby, jednak sygnalizowanie zdarzeń może być dostępne dla każdego użytkownika. Wśród tabletów przemysłowych, które mogą służyć jako panele mobilne są urządzenia Getac UX10 oraz ruggON PM-521 firmy Elmark Automatyka.

Znaczenie oświetlenia

Bardzo istotnym czynnikiem wpływającym na bezpieczeństwo i ergonomię pracy jest prawidłowe oświetlenie przestrzeni produkcyjnej. Ze względu na zmienne warunki pogodowe oraz występowanie pór roku naturalne światło słoneczne nie jest wystarczającym źródłem oświetlenia. Koniecznym staje się uzupełnianie naturalnego światła światłem sztucznym. Właściwie zaprojektowane okna i świetliki oraz sztuczne oświetlenie hal produkcyjnych i przestrzeni magazynowych umożliwia dostrzeganie ewentualnych zagrożeń i przeszkód zarówno w trakcie wykonywania zadań na stanowisku pracy, jak i podczas przemieszczenia się. Ma więc bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo pracowników.

Artykuł 207 Kodeksu Pracy nakłada na pracodawcę zapewnienie odpowiednich warunków pracy, które sprzyjają ochronie ich zdrowia. Dobranie odpowiednich warunków oświetleniowych umożliwia znacząco ograniczyć ryzyko wystąpienia wad wzroku u pracowników oraz korzystanie wpływa na ich samopoczucie, a więc w konsekwencji również na kondycję psychiczną. Oprócz aspektów związanych ze zdrowiem i bezpieczeństwem, prawidłowo dobrane i rozmieszczone oświetlenie bezpośrednio wpływa na efektywność pracy. Wzrasta zdolność koncentracji pracownika, a co się z tym wiąże także jego wydajność. Większa sprawność wpływa korzystnie na efektywność. Ponadto zwiększa się prawdopodobieństwo wykrycia wad produkcyjnych, w szczególności dotyczy to zadań wymagających wysokiej precyzji. Odpowiednio zaprojektowana przestrzeń produkcyjna i jej oświetlenie może wpłynąć na obniżenie kosztów eksploatacyjnych.

Normy a oświetlenie

Przez odpowiednie warunki oświetleniowe należy rozumieć zgodne z normami zawartymi w dokumencie PN-EN 124646-1:2012 – „Światło i oświetlenie – Oświetlenie miejsc pracy – Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach”. Warto zwrócić uwagę na kluczowe parametry związane z oświetleniem.

Jednym z nich jest natężenie oświetlenia wyrażane w luksach. Natężenie musi osiągać co najmniej 200 lx, jego optymalny poziom dobiera się zgodnie z charakterem i stopniem precyzyjności pracy, która jest wykonywana na danym stanowisku produkcyjnym. Przykładowo stanowisko montażu zgrubnego wymaga natężenia 200 lx, dokładnego – 500 lx,
a precyzyjnego – 750 lx. Współczynnik oddawania barw wpływa na wygląd określonego przedmiotu i dla warunków przemysłowych powinien wynosić minimum 80 Ra/CRI i nie przekraczać 100 Ra/CRI. Barwa światła emitowana przez samo źródło określana jest temperaturą barwową i wyrażana w Kelwinach. Temperaturę barwową można określić jako ciepłą, pośrednią i chłodną. Rozkład luminancji, czyli miary oświetlenia padającego w danym kierunku, powinien być jak najbliższy równomierności. Należy dążyć do tego, żeby luminancja obiektu, z którym wykonywana jest praca była większa niż jego bezpośrednie otoczenie.

Nierównomierny rozkład luminancji lub jej nadmiar w polu widzenia wpływa na powstawanie zjawiska olśnienia. Olśnienie może powodować odczucie niewygody oraz zmniejszenie zdolności rozpoznawania przedmiotu, ponadto wpływa niekorzystanie na ostrość widzenia przez człowieka oraz sprawność funkcji oka, tj. akomodacja czy zwężanie źrenicy. Ze względu na warunki powstawania wyróżnia się olśnienie bezpośrednie – gdy jaskrawy przedmiot leży w tym samym kierunku co obserwowany obiekt oraz olśnienie pośrednie – gdy jaskrawy przedmiot znajduje się w polu widzenia, ale w pewnej odległości kątowej od obserwowanego obiektu. Olśnieniu można zapobiec odpowiednio osłaniając źródła światła np. świetlówkę oprawą oświetleniową, a okno żaluzjami. Na komfort pracy na stanowisku pracy wpływa również tętnienie światła. Objawia się ono szybkimi, okresowymi zmianami natężenia oświetlenia. W normalnych warunkach tętnienie jest niedostrzegalne, jeśli jednak wystąpi wpływa na dyskomfort pracowników, powoduje ich dekoncentrację, może również wywoływać ból głowy. Pomiary parametrów oświetlenia powinny być wykonywane cyklicznie oraz każdorazowo po zmianie układu pomieszczeń.

Jakie oświetlenie?

Wydawałoby się, że proces dobierania oświetlenia nie powinien być problematyczny i zajmować zbyt wiele czasu. Jednak należy mieć na uwadze wszelkie wskazania zawarte w normach dotyczących oświetlenia. Konkretne modele opraw są wybierana na podstawie najważniejszych parametrów. Należy do nich kąt świecenia oprawy. Zbyt duży, połączony ze zbytnią wysokością montażu prowadzi do zbytniego rozproszenia, a więc nieefektywnego oświetlenia stanowiska pracy. Kolejnym parametrem charakteryzującym daną oprawę jest emitowana temperatura barwowa. W warunkach przemysłowych korzystnym jest stosowanie światła neutralnego lub białego, zimnego, które sprzyja zachowaniu skupienia.

Oprawy powinny charakteryzować się odpowiednim stopniem ochrony opisanym za pomocą wskaźnika IP. Im wyższy, tym większa potencjalna odporność oprawy na wilgoć i pył. Wysoka odporność chroni przed ryzykiem awarii i zwarcia. Punkty oświetleniowe mogą być montowane w liniach, dzięki czemu tworzą ciągi świetlne. Umieszczone obok siebie oprawy zapewniają równomierne oświetlenie hali. Sposób ten stosowany jest głównie w przypadku hal o małej wysokości. Gdy hale są wyższe, korzystne jest użycie lamp, które oświetlają pola o kształcie okręgu.

Oświetlenie awaryjne

Temat oświetlenia w przemyśle wiąże się również z oświetleniem awaryjnym, które wpływa na ochronę życia i zdrowia pracowników. Obejmuje ono oznaczenie dróg awaryjnych zarówno przy zasilaniu podstawowym, np. podczas ewakuacji spowodowanej np. alarmem bombowym, jak i przy jego braku. Oświetlenie awaryjne wskazuje kierunek ewakuacji oraz oświetla drogi ewakuacyjne, zapewniając bezpieczeństwo w przypadku wystąpienia pożaru czy działań terrorystycznych.

Szafy sterownicze

Służby utrzymania ruchu, automatycy, elektrycy i serwisanci często spotykają się podczas prac konserwacyjnych i serwisowych z problemem słabego oświetlenia miejsc, w których pracują. Dużym problemem jest niedoświetlenie szaf sterowniczych, w których umieszczo wiele komponentów związanych z automatyką. Konieczne jest doświetlanie wnętrza szaf dla zwiększenia efektywności i przyspieszenia wykonywania czynności. Niedostateczne oświetlenie zewnętrzne jest uzupełniane dedykowanymi lampami umieszczonymi wewnątrz szafy sterowniczej.

W swoim bogatym portfolio firma Astat ma lampy z różnymi wartościami strumienia świetlnego, mocami źródła, długościami, szerokościami, wysokościami, źródłami zasilania. Komponenty w zależności od modelu mają włącznik lub czujnik ruchu, który aktywuje oświetlenie w sposób automatyczny od razu po otwarciu drzwi szafy. Astat proponuje swoim klientom lampy montowane na klipsy, magnesy lub śruby, istnieje również możliwość wyboru komponentów przygotowanych do łączenia kaskadowo. Ponadto firma ma w swojej ofercie wszelkie niezbędne akcesoria montażowe oraz kompatybilne wyłączniki drzwiowe nadające się do modeli lamp z tradycyjnym włącznikiem. Oferta obejmuje lampy LED oraz fluorescencyjne.

W oświetlenie dedykowane do wnętrz szaf sterowniczych można również zaopatrzyć się, korzystając z oferty firmy Phoenix Contact. Lampy PLD klasy 400 zapewniają szerokozakresowe zasilanie, w związku z czym łatwo dostosować je do każdej aplikacji. Możliwy jest montaż na śruby i magnes, a sterowanie lampą może odbywać się za pomocą czujnika ruchu lub wyłącznika drzwiowego.

Często występuje potrzeba oświetlenia wnętrza maszyny dla zwiększenia komfortu pracy jej operatora. Dotyczy to m.in. obrabiarek. Lampę dedykowaną w tym celu, w wykonaniu przeciwwybuchowym można znaleźć w ofercie firmy Dackpol. Świetlówka KE-LED-EX 4006 ma sześć zintegrowanych modułów LED i jest wykonana w odpornej na wstrząsy obudowie poliwęglanowej. Występuje w pięciu wersjach w zależności od napięcia zasilania.

Systemy wizyjne a oświetlenie

Nowoczesne procesy produkcyjne korzystają z dobrodziejstw płynących z istnienia systemów wizyjnych. Niezbędnym elementem do prawidłowego funkcjonowania systemów wizyjnych jest odpowiednio dobrane oświetlenie. Ogólne oświetlenie hali często okazuje się niewystarczające i konieczne staje się doświetlanie. Oświetlenie dodatkowe umożliwia przetwarzanie obrazu bez zniekształcania, tym samym sam system wizyjny zyskuje na zwiększeniu stopnia niezawodności.

W zależności od dostępnej przestrzeni oraz charakteru zadania, które realizuje system wizyjny producenci oferują różnorodne typy oświetlaczy. Oświetlacze „Dark Field” sprawdzają się w zadaniach polegających na detekcji drobnych zniekształceń, zanieczyszczeń i zarysowań. Badany element umieszczany jest w otworze oświetlacza, który zawiera od wewnętrznej strony rząd diod LED. Te oświetlają obiekt wiązkami światła rozchodzącymi się równolegle do jego powierzchni lub pod niewielkim kątem do jego płaszczyzny.

W przypadku elementów przeźroczystych lub półprzeźroczystych stosowane jest podświetlanie ich od spodu. Możliwa jest jednoczesna detekcja rys, żłobień i defektów strukturalnych. Oświetlacze typu „Backlight” sprawdzą się również przy kontrolowaniu konturów obiektów nieprzeźroczystych. Jest to chętnie stosowany sposób oświetlania wspomagający systemy wizyjne, ponieważ przetwarzanie obrazu jest dwuwymiarowe oraz dwuwartościowe.

Wśród oświetlaczy dedykowanych systemom wizyjnym można odnaleźć komponenty pierścieniowe, liniowe, współosiowe oraz punktowe. Wyróżnia się oświetlacze, które pracują w trybie ciągłym oraz takie, których działanie jest zsynchronizowane z kamerą. Oświetlacze klasyfikuje się również ze względu na emitowane światło. W ten sposób można wyróżnić oświetlacze LED, fluorescencyjne, halogenowe, strukturalne oraz z lampą żarzeniową.

Całą gamę oświetlaczy dedykowanych do systemów wizyjnych można znaleźć m.in. w ofercie firmy Balluff. Można wybrać spośród komponentów wykorzystujących światło czerwone, białe, podczerwień oraz promienie laserowe. Przykładowo oświetlacze typu „Backlight” występują w 12 wersjach o wymiarach pola świetlnego od 25 × 25 mm do 300 × 200 mm i wykorzystują światło czerwone lub podczerwień. Występują w wariantach ze stali nierdzewnej, a stopień ochrony ich obudowy to IP54 lub IP69K.

Firma B&R oferuje listwy i pierścienie świetlne współpracujące z systemami wizyjnymi. Dostępne są kamery nawet z 64 wbudowanymi diodami świetlnymi. Każda z lamp może emitować światło w czterech kolorach jednocześnie. Umożliwia to osiąganie prawidłowego kontrastu, koloru i intensywności dostosowanych do danej aplikacji. Firma Cognex oferuje różnorodne systemy wizyjne dedykowane do konkretnych zastosowań, które są wyposażone w doświetlacze różnego typu.

Sztuczna inteligencja

Włączanie i wyłączanie oświetlenia w poszczególnych strefach zakładów produkcyjnych tradycyjną metodą z użyciem włączników jest czasochłonne i wymaga zaangażowania pracowników. Ponadto istnieje wysoki stopień prawdopodobieństwa pozostawiania włączonego oświetlenia w nieużytkowanych w danej chwili strefie lub pomieszczeniu. Powszechnie stosowanym rozwiązaniem są zautomatyzowane programy oświetleniowe.

Potrzeby oświetleniowe zmieniają się wraz z porą dnia, porą roku, warunkami pogodowymi, strukturą użytkowników, aktualnie wykonywanymi czynnościami. W obliczu rosnącego zainteresowania tematyką sztucznej inteligencji warto zastanowić się również nad stosowaniem jej do sterowania oświetleniem przestrzeni produkcyjnych oraz magazynowych. Dzięki sztucznej inteligencji możliwe mogłoby być zapewnienie optymalnych warunków oświetleniowych dla aktualnych parametrów i czynników. System mógłby uczyć się i dostosowywać do potrzeb użytkowników korzystających z oświetlanych przestrzeni. Z czasem byłby w stanie działać predykcyjnie i dostosowywać parametry związane z oświetleniem do aktualnego zapotrzebowania zanim dojdzie do zmian warunków.

Wdrożenie sztucznej inteligencji do sterowania oświetleniem jest jednak zadaniem złożonym i może nieść ze sobą pewne niebezpieczeństwa. Sztuczna inteligencja do prawidłowego działania potrzebowałaby szeregu czujników oraz wymagałaby ingerencji w istniejąca instalację. Szczególnie dużo pracy w tym zakresie byłoby z tradycyjnymi instalacjami, które są uruchamiane za pomocą włączników. Sztuczna inteligencja wiąże się również z ryzykiem dostania się pozyskanych danych dotyczących korzystania z poszczególnych pomieszczeń w niepowołane ręce. Dane te mogłyby zawierać pory i długości użytkowania poszczególnych pomieszczeń oraz informacje o potrzebach, nawykach, zachowaniach użytkowników przestrzeni. Głębsza analiza takich danych mogłaby przyczynić się np. do kradzieży. Innym ryzykiem jest zarządzanie systemem oświetleniowym w niewłaściwy i niepożądany sposób, który generowałby większe straty energii lub był przyczyną dyskomfortu czy powstawania sytuacji potencjalnie niebezpiecznych. Przykładowo nagła zmiana parametrów oświetlenia tj. natężenie lub jego całkowite wyłączenie mogłoby doprowadzić do wypadków.

Podsumowanie

Sygnalizowanie określonych zdarzeń występujących w trakcie trwania procesu technologicznego ułatwia pracę operatorom systemów automatyki oraz służbom utrzymania ruchu. Pozwala na szybkie i sprawne zarządzanie systemem, zwiększa efektywność oraz skraca czas trwania ewentualnych postojów awaryjnych.

Ważnym aspektem wpływającym na wydajność produkcji, efektywność pracowników oraz komfort ich pracy jest prawidłowo zaprojektowane i wykonane oświetlenie przestrzeni produkcyjnych. Zastosowanie odpowiednich komponentów świetlnych i akcesoriów z nimi związanych umożliwia uzyskiwanie wymiernych oszczędności.

źródło: Automatyka 7-8/2023