Asix Energy. Monitorowanie mediów energetycznych

Współpracując na co dzień z zakładami przemysłowymi z różnych branż, firma ASKOM dostrzegła rosnącą troskę głównych energetyków i innych pracowników odpowiedzialnych za gospodarkę energią i mediami w zakładach o racjonalne ich zużycie, optymalizację procesów produkcyjnych i oszczędzanie wszędzie tam, gdzie jest to możliwe. Wychodząc naprzeciw tym potrzebom przygotowaliśmy, na bazie naszego autorskiego systemu SCADA Asix, pakiet programowy Asix Energy, który wspiera użytkowników w tych działaniach.

Asix Energy to narzędzie do budowania aplikacji klasy EMS – Energy Management System, ułatwiającej kontrolowanie mediów wszelkiego rodzaju: od energii elektrycznej, przez gaz, wodę, ścieki, sprężone powietrze i inne, które mogą wiązać się ze specyfiką konkretnego zakładu i jego profilu produkcji. Przy tworzeniu Asix Energy szliśmy własną drogą, nie powielając pomysłów konkurencji i ściśle współpracując z naszymi klientami bezpośrednio zainteresowanymi jego stosowaniem. Dzięki temu mamy pewność, że odpowiada on wymaganiom tych, dla których jest przeznaczony.

Ergonomia i łatwa rozbudowa

Aplikacja EMS jest budowana prawie w całości w sposób automatyczny: na podstawie odpowiednio przygotowanej listy sygnałów pomiarowych, oznaczonych zgodnie z ich rodzajem (moc, przepływ, energia, przepływ skumulowany). przygotowane przez ASKOM skrypty budują aplikację, nie zamykając drogi do tworzenia własnych diagramów (ekranów), np. w celu scalenia z aplikacją „technologiczną”. Taka konstrukcja aplikacji przekłada się na jej łatwą konserwację i rozbudowę: dodawanie nowych pomiarów oznacza jedynie rozszerzenie listy urządzeń w skoroszycie Excela i zbudowanie nowej listy zmiennych. Po przeładowaniu aplikacji nowe pomiary są od razu widoczne na ekranie i dostępne we wszystkich narzędziach. Takie podejście sprawia, że użytkownik, po krótkim przeszkoleniu może samodzielnie rozwijać aplikację bez konieczności korzystania z pomocy firmy integratorskiej.

Nawigacja po aplikacji odbywa się za pomocą „drzewka” odwzorowującego przynależność pomiarów do określonych grup, wydzielonych w aspekcie technologicznym (wydziały, linie produkcyjne, maszyny), organizacyjnym (np. budynki) czy kompetencyjnym (każdy użytkownik może grupować pomiary, za które odpowiada). Na etapie tworzenia listy zmiennych pomiarowych są one dzielone przez projektanta na maksymalnie pięć warstw, co przekłada się na rozdrobnienie drzewka. To pomaga w poszukiwaniu żądanych pomiarów. Może jednak się zdarzyć, że użytkownik ma inne podejście do tematu i chciałby dokonać innego podziału. Dajemy mu taką możliwość – gałęzie mogą być niestandardowe i skupiać pomiary według innych reguł. Można też dostosować do indywidualnych wymagań listy pomiarów widoczne w tabelach, pokazując na nich dowolnie wybrane zestawy pomiarów. Takie podejście do problemu grupowania i prezentacji pomiarów przekłada się na wysoką ergonomię naszej aplikacji, o której często się zapomina w odniesieniu do oprogramowania.

Gdy lista zmiennych jest gotowa, a aplikacja zbudowana, użytkownik może korzystać z wielu narzędzi analitycznych, zaczynając od najprostszego zestawienia tabelarycznego pomiarów i liczników w postaci tzw. wizytówek, zawierających bieżącą wartość pomiarową i uproszczony miniwykres. Stąd można łatwo uzyskać dostęp do szczegółowych informacji o pomiarze i pełnowymiarowego wykresu lub otworzyć go w programie AsTrend, który pozwala operatorowi na tworzenie swobodnie definiowanych list wyświetlanych krzywych. Skonfigurowana lista krzywych może być zapisana jako szablon do późniejszego użycia.

Precyzyjna analiza dzięki dodatkowym narzędziom

Zestawienie wizytówek jest przydatne do przeglądania bieżących wartości pomiarów, ale nie to jest najistotniejsze w EMS. Asix Energy udostępnia osobom odpowiedzialnym za gospodarkę mediami narzędzia przydatne do precyzyjniejszej analizy, które warto wymienić.

Ranking zużycia zapewnia natychmiastowy podgląd listy największych odbiorców energii (przepływów skumulowanych) w wybranej gałęzi drzewa listy zmiennych. To świetne narzędzie do poszukiwania energochłonnych punktów w nadzorowanej technologii – od razu widać, gdzie tkwią potencjalnie największe oszczędności.

Inną możliwością kontroli zachowania się odbiorów energii jest porównanie jej konsumpcji w dwóch różnych odcinkach czasu. Daje to natychmiastową odpowiedź na pytanie o wpływ na pobór energii różnych czynników: stanu maszyn, skuteczności modernizacji, kompetencji personelu obsługującego.

W bieżącej praktyce produkcyjnej kluczowa może być informacja o porównaniu energochłonności podobnych urządzeń i linii produkcyjnych przy podobnym obciążeniu. Pozwala to optymalizować lokowanie produkcji na poszczególnych maszynach i liniach. To cenna wiedza przy planowaniu produkcji tak w trybie ręcznym, jak i z użyciem systemów APS.

W wielu zakładach teren i urządzenia są podnajmowane przez inne podmioty gospodarcze, którym energię sprzedaje właściciel zakładu. Konieczne jest więc rozliczanie najemców z poborów energii. Asix Energy dostarcza również dla takiego przypadku odpowiednie narzędzia w postaci taryfowania odbiorów według dowolnie zdefiniowanej taryfy. Możliwe jest stworzenie raportów zużycia mediów dla poszczególnych kontrahentów, które stanowią podstawę do wystawiania faktur. Narzędzie to pozwala również na estymację własnych opłat za energię przy symulowaniu różnych taryf, dzięki czemu pomaga podjąć decyzję o doborze najodpowiedniejszej taryfy.

Dla określania jednostkowego zużycia energii lub mediów na jednostkę produktu należy powiązać dane z monitoringu z informacjami o produkcji. Najlepiej czerpać je automatycznie ze sterownika lub systemu MES, ale można je również wprowadzać ręcznie. Pozwala to na wyliczenie on-line wskaźników jednostkowych kosztów energetycznych wytworzenia produktu i wyznaczenie jego śladu węglowego, którego podawanie, jak się wydaje, już niedługo będzie powszechnym obowiązkiem.

Nie wszystkie odbiory energii da się opomiarować, może to być też nieopłacalne przy założeniu pewnej dokładności pomiaru. Pomocą mogą być w tym przypadku wirtualne liczniki, które można zdefiniować na podstawie fizycznych pomiarów dostarczanych do aplikacji. Można więc zadeklarować w zasadzie dowolną formułę wyliczania wartości wirtualnego miernika, uzyskując żądane dane pomiarowe, traktowane odtąd na równi z tymi zmierzonymi na obiekcie.

Firma ASKOM nie zapomniała też o kwestii możliwości udokumentowania stanu obiektu. W aplikację wbudowane jest narzędzie raportowania z kilkudziesięcioma wzorcami raportów, dla których operator definiuje listę użytych zmiennych i zakres czasu raportu. Po wygenerowaniu raport jest dostępny w przeglądarce www z możliwością eksportu do plików w różnych formatach (np. PTPiREE, CSV), wydrukowania na drukarce czy rozesłania do listy subskrybentów. Daje to rzetelny wgląd w dane, nieobarczone błędami ludzkimi i chęcią poprawienia wizerunku operatora w oczach kontrolującego go zwierzchnika.

Trudno wymienić wszystkie możliwości aplikacji, warto jednak wspomnieć o implementacji strażnika mocy, możliwości definiowania celów energetycznych czy module kontrahenckim porządkującym w jednej bazie wszystkie dane odbiorców, umów i taryf z nimi powiązanych. Aplikację Asix Energy można też połączyć z aplikacją „technologiczną”, służącą do bieżącego nadzoru technologii, sterowania nią i wykonywania typowych funkcji systemu SCADA. Upraszcza się w ten sposób przepływ danych i zmniejsza liczbę systemów użytkowanych w zakładzie, a co za tym idzie koszty ich konserwacji – same plusy.

Opłacalne narzędzie i wysoka rentowność

Aplikacje EMS to również narzędzia ułatwiające przeprowadzanie audytów energetycznych oraz wsparcie przy ubieganiu się o tzw. białe certyfikaty, które da się przeliczyć na pieniądze. Warto więc zainwestować w tego typu oprogramowanie, ostatecznie przełoży się to na oszczędności w zużyciu energii. To inwestycja o jednym z najlepszych wskaźników rentowności ROI – zwraca się zwykle w okresie od kilku do kilkunastu miesięcy.

Pokrótce przedstawiliśmy narzędzie, które jest „must have” dla głównych energetyków i innego personelu, korzystającego z informacji o zużyciu energii, rozliczającego produkcję i wyznaczającego ślad węglowy. To polski produkt, z polskim wsparciem technicznym. Zapraszamy na stronę www.askom.pl i www.asix.com.pl, gdzie można znaleźć więcej informacji o systemie Asix i dane kontaktowe. Specjaliści firmy ASKOM udzielą odpowiedzi na wszystkie nurtujące zainteresowanych pytania. 

ASKOM Sp. z o.o.
ul. Sowińskiego 13, 44-100 Gliwice
tel. +48 32 30 18 100

źródło: Automatyka 7-8/2023