Ulgi i preferencje podatkowe. Zmiany wprowadzone 1 stycznia 2022 r.

Przedmiotowe preferencje  uzupełniają dotychczasowe ulgi (ulga na innowacyjnych pracowników), wprowadzają nowe rozwiązania poszerzające zakres ulg dotyczących nowo wprowadzanych na rynek produktów (ulga na prototyp, ulga prowzrostowa) lub stwarzają określone możliwości odliczania kosztów związanych z inwestycjami kapitałowymi (ulga konsolidacyjna) oraz wejściem na tzw. rynki publiczne (ulga na IPO). I choć każda z tych ulg będzie stosowana w rocznym rozliczeniu podatku dochodowego, warto już teraz odpowiednio przygotować się do ich ewentualnego wdrożenia.

Ulga na innowacyjnych pracowników

Ulga na tzw. innowacyjnych pracowników stanowi w istocie uzupełnienie dotychczas stosowanej przez podatników ulgi badawczo-rozwojowej (B+R). Jest adresowana do tych podmiotów, które mają prawo do skorzystania z ulgi B+R, a jednocześnie nie mogą z niej realnie skorzystać ze względu na uzyskaną stratę podatkową lub dochód niższy od kwoty kosztów kwalifikowanych działalności B+R, które podlegają odliczeniu.

Nowa regulacja art. 18db ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (ustawa o CIT) wskazuje, iż przedsiębiorcy będący płatnikami zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych (uzyskujący przychody inne niż przychody z zysków kapitałowych), którzy poniosą za rok podatkowy stratę albo osiągną dochód niższy od kwoty przysługującego w roku podatkowym odliczenia, mogą pomniejszyć kwotę podlegających przekazaniu na rachunek urzędu skarbowego zaliczek na podatek dochodowy i zryczałtowanego podatku dochodowego, z tytułu:

• stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy oraz wypłacanego przez podatnika zasiłku pieniężnego z ubezpieczenia społecznego,
• wykonywania usług na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło,
• praw autorskich.

Kwotę mogą pomniejszyć o iloczyn kwoty nieodliczonej z tytułu prac badawczo-rozwojowych (z uwagi na wcześniej wskazane okoliczności) i stawki podatku obowiązującej tego podatnika w danym roku podatkowym.

Odliczenie to dotyczy zaliczek pobranych w stosunku do wynagrodzeń wypłacanych osobom fizycznym zaangażowanych w sposób bezpośredni w działalność badawczo-rozwojową, których czas pracy:

• przeznaczony na realizację działalności badawczo-rozwojowej pozostający w ogólnym czasie pracy w danym miesiącu wynosi co najmniej 50 %

lub

• przeznaczony na wykonanie usługi w zakresie działalności badawczo-rozwojowej na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło w danym miesiącu, pozostający w całości czasu przeznaczonego na wykonanie usługi, wynosi co najmniej 50 %.

Uprawnienie do pomniejszenia zaliczek będzie przysługiwało począwszy od miesiąca następującego bezpośrednio po miesiącu, w którym podatnik złoży zeznanie podatkowe, do końca roku podatkowego, w którym zeznanie zostanie złożone. Przykładowo: składając zeznanie CIT w marcu 2023 r. (za rok 2022), podatnik będzie mógł skorzystać z przedmiotowej ulgi do końca grudnia 2023 r. (zakładając, że rok podatkowy pokrywa się z kalendarzowym).

Jednocześnie należy pamiętać, że podatnik, który utraci prawo do odliczenia w ramach ulgi na pracowników innowacyjnych (np. w wyniku korekty deklaracji, w której ostatecznie skorzysta z ulgi badawczo-rozwojowej) będzie zobowiązany doliczyć kwoty poprzednio odliczone w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym miał możliwość skorzystania z preferencji.

Ulga na prototyp

Kolejną ulgą, jaka została wprowadzona regulacjami Polskiego Ładu jest tzw. ulga na prototyp (art. 18ea ustawy o CIT). Jej adresatem są podmioty prowadzące działalność gospodarczą, które w wyniku prac badawczo-rozwojowych wytworzą nowy produkt, a następnie wprowadzą go na rynek.

Ulga pozwoli na odliczenie od podstawy obliczenia podatku 30 % sumy kosztów produkcji próbnej nowego produktu i wprowadzenia go na rynek. Wysokość odliczenia nie może w roku podatkowym przekroczyć 10 % dochodu osiągniętego z innych źródeł przychodów niż z zysków kapitałowych.

Przez produkcję próbną nowego produktu rozumie się etap rozruchu technologicznego produkcji niewymagający dalszych prac projektowo-konstrukcyjnych lub inżynieryjnych, którego celem jest wykonanie prób i testów przed uruchomieniem procesu produkcji nowego produktu, powstałego w wyniku prowadzenia przez podatnika prac badawczo-rozwojowych, przy czym etap rozruchu technologicznego obejmuje okres od momentu poniesienia pierwszego kosztu związanego z tym etapem do momentu rozpoczęcia produkcji nowego produktu.

Z kolei przez wprowadzenie na rynek nowego produktu rozumie się działania podejmowane w celu przygotowania dokumentacji służącej uzyskaniu certyfikatów i zezwoleń umożliwiających skierowanie produktu do sprzedaży, w odniesieniu do produktu powstałego w wyniku prowadzenia przez podatnika prac badawczo-rozwojowych.

Za koszty (w kwocie netto) produkcji próbnej nowego produktu (nie usługi) będzie można uznać:

• cenę nabycia lub koszt wytworzenia nowych środków trwałych niezbędnych do uruchomienia produkcji próbnej nowego produktu,
• wydatki na ulepszenie, poniesione w celu dostosowania środka trwałego do uruchomienia produkcji próbnej nowego produktu, 
• koszty nabycia materiałów i surowców nabytych wyłącznie w celu produkcji próbnej nowego produktu. 

Do kosztów (w kwocie netto) wprowadzenia na rynek nowego produktu będzie można zaliczyć koszty: 

• badań, ekspertyz, przygotowania dokumentacji niezbędnej do uzyskania certyfikatu, homologacji, znaku CE, znaku bezpieczeństwa, uzyskania lub utrzymania zezwolenia na obrót lub innych obowiązkowych dokumentów czy oznakowań związanych z dopuszczeniem do obrotu albo użytkowania, a także koszty opłat pobieranych w celu ich uzyskania, odnowienia lub przedłużenia,
• badania cyklu życia produktu,
• systemu weryfikacji technologii środowiskowych.

Regulacje wskazują, iż odliczenia z tytułu ulgi na prototyp podatnik będzie dokonywał w zeznaniu za rok podatkowy, w którym poniesie koszty produkcji próbnej nowego produktu lub wprowadzenia go na rynek. Z kolei w przypadku wystąpienia straty lub gdy wielkość dochodu podatnika będzie niższa od kwoty przysługujących mu odliczeń, prawo do odliczenia (w całej kwocie lub w pozostałej części) będzie przysługiwało w odniesieniu do sześciu lat podatkowych następujących bezpośrednio po roku, w którym podatnik skorzystał lub miał prawo skorzystać z odliczenia.

Warto więc zauważyć, że korzystając z ulgi na prototyp, podatnicy powinni jednocześnie rozważyć korzystanie z innych preferencji, w tym zwłaszcza ulgi B+R. Ulga na prototyp w pewien sposób uzupełnia ulgę B+R, bowiem to koszty wprowadzenia produktu na rynek stanowią koszty komercjalizacji prac B+R. Koszty ponoszone na dalszych etapach procesu produkcyjnego co do zasady nie są rozliczane w uldze B+R.

Ulga prowzrostowa

Istotą ulgi prowzrostowej (inaczej: ulgi na ekspansję, art. 18eb ustawy o CIT) jest możliwość dodatkowego odliczenia (pod określonymi warunkami) wartości wydatków, które są związane ze zwiększeniem przychodów pochodzących ze sprzedaży produktów, a więc rzeczy (a nie praw) wytworzonych przez podatnika.

Za koszty poniesione w celu zwiększenia przychodów ze sprzedaży produktów, które będą mogły być odliczone w ramach ulgi, uznaje się koszty:

• uczestnictwa w targach, poniesione na organizację miejsca wystawowego oraz zakup biletów lotniczych, zakwaterowania i wyżywienia dla pracowników i podatnika,
• działań promocyjno-informacyjnych, w tym zakupu przestrzeni reklamowych, przygotowania strony internetowej, publikacji prasowych, broszur, katalogów czy ulotek, które dotyczą produktów,
• dostosowanie opakowań do wymagań kontrahenta,
• przygotowanie dokumentacji do sprzedaży produktów, w szczególności certyfikacji towarów oraz rejestracji znaków towarowych,
• przygotowanie dokumentacji niezbędnej do przystąpienia do przetargu, w tym także składania ofert innym podmiotom.

Wydatki na ekspansję będą mogły zostać odliczone od podstawy opodatkowania do kwoty łącznej 1 mln złotych w roku podatkowym, pod warunkiem, że w okresie dwóch następujących po sobie lat podatkowych (licząc od roku podatkowego, w którym podatnik poniesie koszty zwiększenia przychodów) podatnik:

• zwiększył przychody ze sprzedaży produktów w stosunku do przychodów z tego tytułu ustalonych na ostatni dzień roku podatkowego poprzedzającego rok poniesienia tych kosztów

lub

• osiągnął przychody ze sprzedaży produktów dotychczas nieoferowanych

lub

• osiągnął przychody ze sprzedaży produktów dotychczas nieoferowanych w danym kraju.

W przypadku gdy podatnik poniesie za rok podatkowy stratę albo wielkość dochodu podatnika jest niższa od kwoty przysługujących mu odliczeń, odliczenia – odpowiednio w całej kwocie lub w pozostałej części – podatnik będzie mógł dokonać w zeznaniach za kolejno następujące po sobie sześć lat podatkowych (następujących bezpośrednio po roku, w którym podatnik skorzystał lub miał prawo skorzystać z odliczenia).

Warto zauważyć, że przedmiotowa ulga może być uzupełnieniem wcześniej omawianych przez nas ulgi B+R oraz ulgi na prototyp, ponieważ po wprowadzeniu nowego produktu na rynek wydatki na uzyskanie przychodów z jego sprzedaży mogą zostać rozliczone w ramach dodatkowej ulgi na ekspansję produktu (zarówno na rynku krajowym, jak i rynkach zagranicznych). Jej stosowanie obarczone jest jednak pewnymi zastrzeżeniami, wśród których najistotniejszym jest konieczny wzrost przychodów ze sprzedaży produktów (ulga może być rozliczana na bieżąco, a wzrost przychodów powinien być wykazywany przez dwa kolejne lata od roku poniesienia kosztów kwalifikowanych).

Ulga konsolidacyjna oraz ulga na IPO

Ostatnimi ulgami, których wprowadzenie w ramach Polskiego Ładu warto pokrótce odnotować, są ulgi związane z inwestycjami kapitałowymi. W ramach ulgi konsolidacyjnej (art. 18ec ustawy o CIT) podatnicy, pod określonymi warunkami, są uprawnieni do odliczenia od podstawy opodatkowania kwoty wydatków na nabycie udziałów (akcji) w spółce mającej osobowość prawną, do wysokości dochodu uzyskanego w roku podatkowym przez podatnika (jednak nie więcej niż 250 000 zł w roku podatkowym).

Uprawnienie to będzie możliwe, jeżeli:

• główny przedmiot działalności spółki, której udziały/akcje będą przedmiotem nabycia jest tożsamy z przedmiotem działalności podatnika lub działalność takiej spółki może być racjonalnie uznana za działalność wspierającą działalność podatnika (i działalność ta była przez spółkę i przez podatnika prowadzona przed dniem nabycia przez podatnika udziałów (akcji) w niej, przez okres nie krótszy niż 24 miesiące),
• w okresie dwóch lat przed dniem nabycia udziałów (akcji) spółka i podatnik nie byli podmiotami powiązanymi,
• podatnik w jednej transakcji nabędzie udziały (akcje) w ilości stanowiącej bezwzględną większość praw głosu.

Za wydatki podlegające odliczeniu w ramach ulgi uznawane są wydatki związane bezpośrednio z transakcją nabycia udziałów (akcji) w tej spółce, przeznaczone na obsługę prawną nabycia udziałów i akcji i ich wycenę, opłaty notarialne, sądowe i skarbowe – z wyłączeniem ceny zapłaconej za nabywane udziały (akcje) oraz ponoszonych w związku z tą transakcją kosztów finansowania dłużnego.

Odliczenie będzie dokonywane w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym zostaną nabyte udziały (akcje). W przypadku zbycia lub umorzenia wcześniej nabytych udziałów (akcji) przed upływem 36 miesięcy, podatnik albo jego następca prawny będzie zobowiązany zwiększyć podstawę opodatkowania o kwotę dokonanego odliczenia w zeznaniu, w których do takiego zbycia lub umorzenia dojdzie.

Ulga na IPO (art. 18ed ustawy o CIT) zakłada możliwość obniżenia podstawy opodatkowania o kwotę stano­wiącą:

• 150% wydatków na przygotowanie prospektu emisyjnego, opłaty notarialne, sądowe, skarbowe i giełdowe oraz opracowanie i publikację ogłoszeń wymaganych przepisami prawa,
• 50% wydatków – bez uwzględnienia podatku od towarów i usług – na usługi doradztwa prawnego, w tym doradztwa podatkowego, i finansowego, nie więcej jednak niż 50 000 zł

poniesionych bezpośrednio na dokonanie pierwszej oferty publicznej dotyczącej akcji, z zamiarem ubiegania się o dopuszczenie do obrotu na rynku regulowanym lub z zamiarem ubiegania się o wprowadzenie tych akcji do obrotu w alternatywnym systemie obrotu.

Przez wydatki poniesione bezpośrednio na dokonanie pierwszej oferty publicznej dotyczącej akcji rozumie się wydatki związane bezpośrednio i wyłącznie z tą ofertą, poniesione w roku podatkowym, w którym dokonano pierwszej oferty publicznej dotyczącej akcji lub w roku poprzedzającym ten rok podatkowy (nie później niż do dnia dokonania pierwszej oferty publicznej dotyczącej akcji). Przedmiotowe odliczenie będzie dokonywane w zeznaniu za rok podatkowy, w którym podatnik wprowadzi swoje akcje po raz pierwszy do obrotu na rynku regulowanym akcji albo w alternatywnym systemie obrotu.

Artur Bubrowiecki

Doradca podatkowy, związany z kancelarią GWW Tax, zajmuje się przede wszystkim bieżącym doradztwem podatkowym, doradztwem w zakresie transakcji nieruchomościowych, przeglądami podatkowymi oraz wdrażaniem ulg podatkowych.

Kontakt: Artur.Bubrowiecki@gww.pl.

Mariusz Tkaczyk

Doradca podatkowy, specjalizuje się w tworzeniu optymalnych struktur podatkowych oraz w bieżącym doradztwie podatkowym. Opiekun praktyki podatki dochodowe oraz raportowanie schematów podatkowych w GWW. Kontakt: mariusz.tkaczyk@gww.pl.

źródło: Automatyka 5/2022