Wpływ pandemii na bieg terminów sądowych i administracyjnych

Ograniczenia wynikające z pandemii objęły działalność regionalnych urzędów ds. własności intelektualnej, a także urzędów ds. własności intelektualnej w poszczególnych krajach. Istotną kwestią, wymagającą regulacji w czasie zagrożenia bezpieczeństwa publicznego, przed którą stanął nie tylko polski ustawodawca, ale także regionalne i międzynarodowe urzędy ds. własności intelektualnej, stała się kwestia biegu terminów sądowych i administracyjnych, w tym terminów, które miały znaczenie dla utrzymania i ochrony praw własności intelektualnej, m.in. patentów.

Prawo administracyjne

Pierwsze regulacje przewidujące rozwiązania dotyczące biegu terminów zostały wprowadzone na mocy ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych i niektórych innych ustaw. Artykuł 15zzr tej ustawy, potocznie zwanej „Tarczą Antykryzysową 1.0”, przewidywał rozwiązanie zawieszenia oraz wstrzymania biegu terminów przewidzianych przepisami prawa administracyjnego. Ust. 1 wskazanego artykułu stanowił, iż w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii bieg przewidzianych przepisami prawa administracyjnego terminów:

• od zachowania których jest uzależnione udzielenie ochrony prawnej przed sądem lub organem,
• do dokonania przez stronę czynności kształtujących jej prawa i obowiązki,
• przedawnienia,
• których niezachowanie powoduje wygaśnięcie lub zmianę̨ praw rzeczowych oraz roszczeń i wierzytelności, a także popadnięcie w opóźnienie,
• zawitych, z niezachowaniem których ustawa wiąże ujemne skutki dla strony,
• do dokonania przez podmioty lub jednostki organizacyjne podlegające wpisowi do właściwego rejestru czynności, które powodują̨ obowiązek zgłoszenia do tego rejestru, a także terminów na wykonanie przez te podmioty obowiązków wynikających z przepisów o ich ustroju nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu na ten okres.

Regulacja, o której mowa w powyższym przepisie dotyczyła np. terminu na skorzystanie z uprzedniego pierwszeństwa i pierwszeństwa z wystawy, terminu na złożenie dowodu pierwszeństwa, dowodu pierwszeństwa przy zgłoszeniu wydzielonym, w tym złożenie tłumaczenia tych dowodów oraz oświadczenia o podstawie do korzystania z uprzedniego pierwszeństwa. Również w przypadku, gdy zgłaszający patent przesłał swoje zgłoszenie faksem do Urzędu Patentowego, 30-dniowy termin na dosłanie oryginału zgłoszenia ulegał zawieszeniu na okres trwania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii.

Warto podkreślić, że powyższa ustawa wprowadziła pewną swobodę korzystania z zawieszenia biegu terminów lub też ich wstrzymania. Umożliwiała bowiem dokonanie czynności w celu wykonania uprawnienia lub obowiązku w okresie wstrzymania rozpoczęcia albo zawieszenia biegu terminów. Niemniej jednak czynności te wraz z ich dokonaniem stawały się skuteczne.

Terminy procesowe i sądowe

Kolejna regulacja w zakresie zawieszenia oraz wstrzymania biegu terminów wprowadzona tą samą ustawą dotyczyła biegu terminów procesowych i sądowych. Na mocy art. 15 zzs bieg terminów procesowych i sądowych, m.in. w:

• postępowaniach sądowych, w tym sądowo-administracyjnych,
• postępowaniach karnych, karnych skarbowych, w sprawach o wykroczenia,
• postępowaniach administracyjnych,
• innych postępowaniach prowadzonych na podstawie ustaw

nie rozpoczynał się, a rozpoczęty ulegał zawieszeniu. I tutaj należy podkreślić, że czynności dokonane, mimo zawieszenia lub wstrzymania biegu terminów, w stanie okresu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii stawały się skuteczne.

Powyższy przepis znalazł zastosowanie do takich terminów, jak m.in. termin na zajęcie stanowiska przez zgłaszającego przed decyzją o odmowie udzielenia patentu czy termin na wniesienie skargi do sądu administracyjnego na decyzję o odmowie udzielenia patentu.

Warto podkreślić, iż – mimo że sam stan zagrożenia epidemicznego wprowadzono w Polsce z dniem 14 marca 2020 r. – zawieszenie terminów nastąpiło z dniem wejścia w życie cytowanej ustawy, co miało miejsce 31 marca 2020 r. 

Tłumaczenie patentów

Co istotne, powyższa ustawa uregulowała także kwestię m.in. terminu na złożenie w Urzędzie Patentowym RP tłumaczenia patentu europejskiego na język polski, jak również̇ terminu na złożenie tłumaczenia na język polski ograniczonego lub zmienionego patentu europejskiego. Zgodnie z art. 31j „Tarczy Antykryzysowej 1.0”, od 8 marca 2020 r. do 30 czerwca 2020 r. bieg terminu na złożenie wspomnianych tłumaczeń nie rozpoczynał się̨, a rozpoczęty ulegał przerwaniu. Co równie ważne, czynności prawne podjęte w tym prawie czteromiesięcznym okresie pozostają ważne i wywołują skutki przewidziane przepisami prawa. Terminy zaczęły biec na nowo od 1 lipca 2020 r. Mając zatem na uwadze, że uprawnieni z patentów europejskich mają trzymiesięczny termin na złożenie walidacji w Urzędzie Patentowym RP, termin na złożenie odpowiedniego tłumaczenia upływa z dniem 1 października 2020 r. 

W celu powrotu do „normalnego” funkcjonowania państwa i stabilizacji gospodarki ustawodawca przyjął kolejne regulacje, uchwalając ustawę o „Tarczy antykryzysowej 3.0”, która weszła w życie 15 maja 2020 r. i uchyliła wcześniej omówione przepisy art. 15zzr oraz 15zzs dotyczące zawieszenia oraz wstrzymania biegu terminów. W przypadku terminów, których bieg nie rozpoczął się na podstawie wskazanych przepisów, zaczął on biec po upływie siedmiu dni od wejścia w życie ustawy, a zatem od 23 maja 2020 r. Z kolei bieg terminów, których dotyczyło zawieszenie, zaczął biec dalej po upływie siedmiu dni od dnia wejścia w życie ustawy, licząc od dnia 23 maja 2020 r. Co istotne, terminy, które przypadły od dnia 16 maja 2020 r. nie zostały już zawieszone, albowiem przestały obowiązywać przepisy ustawy, które wprowadzały możliwość ich zawieszenia.

Warto także podkreślić, że przepisy „Tarczy Antykryzysowej 3.0” nie wprowadziły żadnych zmian w brzmieniu art. 31j ustawy z dnia 31 marca 2020 r. dotyczącego tłumaczeń na język polski patentu europejskiego.

Harmonia funkcjonowania

Pandemia wywołana COVID-19 i wynikające z niej różnego rodzaju ograniczenia objęły działalność międzynarodowych urzędów ds. własności intelektualnej. Nad kwestią biegu terminów musiał pochylić się Europejski Urząd Patentowy (EPO), który przedłużył do dnia 2 czerwca 2020 r. wszystkie terminy upływające 15 marca 2020 r. Natomiast Europejski Urząd ds. Własności Intelektualnej (EUIPO) z dniem 18 maja 2020 r. przywrócił bieg terminów we wszystkich sprawach, w których terminy upływały po 9 marca 2020 r. Mimo przywrócenia biegu terminów, powyżej wskazane regionalne urzędy wydały dodatkowe wyjaśnienia, które stale uaktualniają, celem uniknięcia jakichkolwiek utrudnień w funkcjonowaniu biznesu, jak i podmiotów aktualnie korzystających z usług tych instytucji w trakcie pandemii.

Wprowadzone regulacje, w tym w zakresie biegu terminów, przede wszystkim zagwarantowały bezpieczeństwo samych obywateli, ale też pozwoliły na utrzymanie i zabezpieczenie praw wyłącznych zarówno zgłaszających, jak i uprawnionych, zaś sądom i właściwym organom umożliwiły harmonijne funkcjonowanie w nowej, pandemicznej rzeczywistości. 

POLSERVICE, Kancelaria Rzeczników Patentowych Sp. z o.o.

źródło: Automatyka 7-8/2020